«Ενημέρωση και Εκπαίδευση Προσβάσιμη σε όλους: Το παράδειγμα των ακουστικών βιβλίων»

«Ενημέρωση και Εκπαίδευση Προσβάσιμη σε όλους: Το παράδειγμα των ακουστικών βιβλίων»

Το Ίδρυμα Ευγενίδου και η ΠΟΕΣΥ σας προσκαλούν στη εκδήλωση: “Ενημέρωση και Εκπαίδευση Προσβάσιμη σε όλους:Το παράδειγμα των ακουστικών βιβλίων”την Τρίτη 15 Μαρτίου 2011 και ώρα 19:00- 21:00 στο Αμφιθέατρο του Ιδρύματος Ευγενίδου.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

Μέρος Α- Η ενημέρωση

ΟΜΙΛΗΤΕΣ

– Σταμάτης Νικολόπουλος, Δημοσιογράφος, Πρόεδρος ΠΟΕΣΥ- «Η επιμόρφωση των     δημοσιογράφων στα Νέα Μέσα».

– Αθηνά Χατζούλη, Επίκουρη Καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Ομαδική Αναλύτρια- «Δημοσιογραφικό Εργαστήρι: Ψηφιακή εποχή και πρόσβαση στα ΜΜΕ από το σύνολο των πολιτών».

– Γιώργος Κουρουπέτρογλου, Αναπληρωτής Καθηγητής τμήματος Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών Υπεύθυνος  Μονάδας Προσβασιμότητας Φοιτητών με Αναπηρία- «Προσβασιμότητα στα ψηφιακά ακουστικά βιβλία».

– Πελαγία Ι. Παπανικολάου, Δικηγόρος, Υποψήφια Διδάκτωρ Εγκληματολογίας Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών. Πάρεδρος Μέλος της Επιτροπής Προσβασιμότητας του Πανεπιστημίου Αθηνών ως εκπρόσωπος των Φοιτητών/τριών με Προβλήματα Όρασης- «Σχεδιάζοντας ένα Ψηφιακό Βιβλίο για Όλους τους Αναγνώστες:  Νομοθετικό Πλαίσιο – Προβληματισμοί και Προοπτικές»

-Ηλίας Θανάσης, Πρόεδρος Συλλόγου Τεχνολογικής Ανάπτυξης Τυφλών- «Η χρήση των νέων τεχνολογιών από τα ΑμεΑ».

– Νατάσα Μποζίνη, Δημοσιογράφος, Μέλος του Δ.Σ και της επιτροπής Νέων Τεχνολογιών της ΠΟΕΣΥ – «Η εφαρμογή ΄΄καλών πρακτικών΄΄ προσβασιμότητας στην ενημέρωση και την ψυχαγωγία. Το παράδειγμα στο σχεδιασμό και τις δημόσιες παρουσιάσεις  του ακουστικού βιβλίου «Ο Δρόμος του Φεγγαριού».

Μέρος Β!…το καλλιτεχνικό!

Οπτικοακουστική παρουσίαση, ανάγνωση αποσπασμάτων του Audiobook: «Ο Δρόμος του Φεγγαριού» παραγωγής Studio Amid, σε πρωτότυπη μουσική Μιχάλη Αβραμίδη  και σχόλια των συντελεστών.

Ο συγγραφέας και αφηγητής της ακουστικής έκδοσης Όμηρος Αβραμίδης περιγράφει την εμπειρία του.

Για την έκδοση θα μιλήσει ο σκηνοθέτης  Γιώργος Κορδέλλας που έγραψε τους στίχους στο ομότιτλο τραγούδι και το ερμήνευσε η Φωτεινή Δάρρα.

Αποσπάσματα του βιβλίου θα διαβάσει ο ηθοποιός  Κρατερός Κατσούλης.
Τη βραδιά θα συντονίσει η δημοσιογράφος, μέλος του Δ.Σ της ΠΟΕΣΥ και Concept maker του ακουστικού βιβλίου  Νατάσα Μποζίνη.

Το Best seller «Ο Δρόμος του Φεγγαριού» σε ηχητική μορφή κυκλοφορεί σε διπλή κασετίνα με πολλά έξτρα και οι έξι ώρες αφήγησης. Eίναι σε μορφή mp3, για την εύκολη μεταφορά του σε όλα τα gadget. Το τραγούδι και τα extra είναι σε μορφή Audio, ενώ στις ιστοσελίδες του συγγραφέα www.omirosavramidis.gr, www.eugenfound.edu-gr και www.studioamid.gr υπάρχουν αναλυτικές πληροφορίες και Link με οπτικά και ηχητικά αποσπάσματα από το Audio Book.

Η βραδιά θα ολοκληρωθεί με συζήτηση στο πλαίσιο καθιέρωσης -σχετικών με την τυποποίηση –φόρουμ, ανοικτών και στους μη ειδικούς.

Η είσοδος είναι ελεύθερη, απαραίτητη είναι  η δήλωση συμμετοχής στα τηλέφωνα 210 9469631 και 632.

Το Ίδρυμα  Ευγενίδου  είναι προσβάσιμο σε ΑμεΑ, όπως και όλες οι ενημερωτικές πληροφορίες της εκδήλωσης.

Το ενημερωτικό υλικό θα υπάρχει σε έντυπη, σε ηχητική μορφή και γραφή Braille και θα είναι διαθέσιμο μία ώρα πριν την έναρξη της εκδήλωσης.

Έχει προβλεφθεί διερμηνεία στη νοηματική γλώσσα.

Όλες οι ηχητικές πληροφορίες του ακουστικού βιβλίου είναι διαθέσιμες και στον πολυμορφικό κόμβο www.blind.gr.  Το ενημερωτικό υλικό για την εκδήλωση μπορείτε να το ακούσετε στην φωνητική πύλη του κόμβου στο τηλέφωνο: 210 5226600.

Ομιλία Σταμάτη Νικολόπουλου (Πρόεδρος ΠΟΕΣΥ)

ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΠΟΕΣΥ

Αγαπητοί φίλοι και συνάδελφοι.

Καταρχήν
ευχαριστούμε θερμά το ίδρυμα Ευγενίδου για την φιλοξενία του αλλά και όσους συμμετείχαν στο Σεμινάριο της ΠΟΕΣΥ για τις νέες τεχνολογίες και σήμερα είναι εδώ για να εφαρμόσουν πολλές από τις πρακτικές, στην δημοσιογραφική κάλυψη της παρούσας εκδήλωσης. Οι νέες τεχνολογίες έχουν ανατρέψει τα δεδομένα και στον δικό μας χώρο της ενημέρωσης. Καθημερινά παρουσιάζονται καινοτόμα προϊόντα, τα οποία διαμορφώνουν το προφίλ του νέου αναγνώστη και ακροατή. Η σχέση τηλεθεατή, αναγνώστη, ακροατή, με το Μέσο Ενημέρωσης και την δημοσιογραφική ύλη έχει μεταλλαχθεί από παθητική και γραμμική, σε διαδραστική και διαρκή, μέσω του διαδικτύου, των φορητών συσκευών και του συνόλου των νέων μέσων. Ο χρήστης έχει πρόσβαση σε όλα τα μέσα ενημέρωσης και ψυχαγωγίας, όλο το 24ωρο όπου και εάν βρίσκεται και με δυνατότητα να παρεμβαίνει, σχολιάζοντας και διαμορφώνοντας ενεργά το περιεχόμενο.

Μεγάλοι εκδοτικοί οίκοι του κόσμου ετοιμάζουν ψηφιακά περίπτερα: Βλέπεις Διαλέγεις Διαβάζεις. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθεί την «κινητή» τηλεόραση που θα προβάλλεται σε ασύρματες συσκευές. Οι νέες τηλεοράσεις ενσωματώνουν στοιχειώδεις υπολογιστές που έχουν δυνατότητα πλήρους πρόσβασης στο διαδίκτυο Η διαδικτυακή δημοσιογραφία διεκδικεί και βραβείο Pulitzer Πολίτες που χρησιμοποιούν διαφορετικές αισθητηριακές αντιλήψεις από την πλειοψηφία του κοινού αποκτούν πρόσβαση στην πληροφορία και τη διασκέδαση με ίσους όρους.

Η Ε.Ε. εκπονεί συνεχώς νέες νομοθεσίες οι οποίες σταδιακά γίνονται υποχρεωτικές για τους παρόχους περιεχομένου. Τα κοινωνικά δίκτυα διεκδικούν αυξημένο ρόλο και στην ενημέρωση. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε πρόσφατα σημαντικά γεγονότα η ενημέρωση διαδόθηκε πρώτα μέσα από αυτά. Η επιτροπή Νέων Τεχνολογιών της ΠΟΕΣΥ έχει ήδη
διερευνήσει τα σχετικά ζητήματα. Η συνάδελφος και μέλος της επιτροπής Νατάσα Μποζίνη με πολύχρονη ενασχόληση στα Νέα Μέσα σχεδίασε την ύλη και τη δομή του πιλοτικού σεμιναρίου όχι μόνο για δημοσιογράφους αλλά για όλες τις ειδικότητες που συνεργάζονται στα ΜΜΕ για να δημιουργήσουν το περιεχόμενο με στόχο αυτό να είναι προσβάσιμο στο σύνολο των πολιτών. Πολλά και ενδιαφέρονται προέκυψαν και εφαρμόστηκαν στην πράξη, όπως η δημιουργία του πρώτου ακουστικού βιβλίου «Ο Δρόμος του Φεγγαριού» στην Ελλάδα, που ακολουθεί κανόνες του σεμιναρίου μας και της πλατφόρμας «Σχεδιάζοντας για όλους». Εξάλλου αυτό είναι και το δικό μας ζητούμενο. Πως θα γράφουμε τις ειδήσεις μας ώστε να
ακούγονται- σωστά -από έναν αναγνώστη οθόνης ή
έναν τηλεαναγνώστη. Με ποιόν τρόπο θα περιγράφουμε στο ραδιόφωνο ή
την τηλεόραση ένα ζωντανό γεγονός με πληροφορίες για το σύνολο των πολιτών και όχι μόνο την πλειοψηφία. Τα Νέα Μέσα, οι συσκευές που σας ανέφερα απαιτούν και από εμάς να επιμορφωθούμε για να ανταποκριθούμε.

Κάνουμε τα πρώτα μας βήματα.

Διοργανώσαμε μια Ημερίδα για τις νέες τεχνολογίες και εκδώσαμε ένα πολύ χρήσιμο πόρισμα-μελέτη. Επίσης ολοκληρώσαμε την πρώτη φάση, στην ανακατασκευή της Ιστοσελίδας μας ώστε στη συνέχεια να είναι απόλυτα προσβάσιμη. Σήμερα θα μοιραστούμε μαζί σας και τα πρώτα αποτελέσματα από αυτές τις προσπάθειες. Σε μια εποχή που η ενημέρωση βάλλεται και μαζί της βάλλεται και η αξιόπιστη ερευνητική δημοσιογραφία θεωρούμε χρέος να αντισταθούμε όχι μόνο με μαχητικούς τρόπους αλλά με γνώσεις και επιμόρφωση.

Ευχαριστούμε για την παρουσία σας

Γνώρισαν τις τεχνολογίες, δούλεψαν πρακτικά σε αυτές και παρέδωσαν αποτελέσματα

Όμηρος Αβραμίδης-Συγγραφέας

Αγαπητοί φίλοι θέλω κι εγώ με τη σειρά μου να σας ευχαριστήσ, για την παρουσία σας απόψε εδώ. Έχοντας την τύχη και την τιμή να παρευρεθώ στην εκδήλωση και να ακούσω αυτήν την πολύπλευρη ενημέρωση για το πώς η πληροφορία, η γνώση, η ψυχαγωγία και τα βιβλία μπορούν πλέον, μέσω των τεχνολογιών, να αποτελούν κοινό αγαθό για το σύνολο των πολιτών νιώθω την ανάγκη να συγχαρώ και να εκθειάσω τους οργανωτές και συντελεστές αυτή της πραγματικά πολύτιμης βραδιάς.

Προσωπικά, πέρα από την ικανοποίηση που άντλησα από την όλη εκδήλωση, νιώθω ιδιαίτερη χαρά που χρησιμοποιείται, ως παράδειγμα ΄΄Καλής Πρακτικής΄΄ το ακουστικό βιβλίο μου «Ο δρόμος του Φεγγαριού»

Ως δηλωμένος λάτρης του χαρτιού, πραγματικά, είχα τις επιφυλάξεις μου όταν μου προτάθηκε η μετατροπή του βιβλίου μου από έντυπη σε ηχητική μορφή. Τις ξεπέρασa όλες όταν θυμήθηκα μια πολύ αγαπημένη μου φίλη που έχασε το φως της από ζαχαροδιαβήτη στα 22 της χρόνια και στη συνέχεια ζήταγε από φίλους να της διαβάσουν στο μαγνητόφωνο τα βιβλία που αγόραζε και να της τα δίνουν σε κασέτες. Και έτσι συνέχισε την επαφή της με το βιβλίο.

Και δεν ήταν μόνο αυτό. Σκέφτηκα τα νέα παιδιά που κυρίως ακούν, τους εργαζόμενους που περνούν πολύ ώρα στο αυτοκίνητο για να μετακινηθούν στην εργασία τους. Τους ηλικιωμένους με την σταδιακή μείωση όρασης. Τα ακουστικά βιβλία είναι μια άλλη ελκυστική μορφή επαφής με τη λογοτεχνία και τη γνώση, η δημιουργία τους όμως απαιτεί επίπονη εργασία και πολλή επεξεργασία. Ως άπειρος αφηγητής νομίζω ότι ταλαιπώρησα τους συνεργάτες μου , ταυτόχρονα όμως είδα τις λέξεις να αποκτούν ήχο, τα γεγονότα να εμπνέουν μουσική και στίχους. Ο γιός μου –και ως πατέρας το λέω με περηφάνια- έγραψε μουσική για ένα δικό μου βιβλίο. Ο Γιώργος Κορδέλλας στίχους. Έτσι γεννήθηκε ένα τραγούδι που το ερμήνευσε η Φωτεινή Δάρρα ενώ τα ένθετα αποσπάσματα του βιβλίου διάβασε η Νατάσα Μποζίνη. Είναι ένας άλλος κόσμος τα ακουστικά βιβλία με πολλές καλλιτεχνικές δυνατότητες και
κοινό. Ελπίζω να γίνουν πολλά και να αγαπηθούν. Δίνω λοιπόν συγχαρητήρια στους διοργανωτές και συντελεστές. Είναι πράγματι θέμα δημοκρατίας η πρόσβαση όλων στην κοινωνική ζωή, την μόρφωση και τον πολιτισμό.
Θα φύγουμε από το Ίδρυμα Ευγενίδου πραγματικά εντυπωσιασμένοι αλλά και
επιφορτισμένοι ως πολίτες, με ένα χρέος: Να συμβάλλουμε ο καθένας με τον τρόπο του,
στην προσπάθεια να εμπλουτισθούν οι βιβλιοθήκες με τίτλους σε ψηφιακή μορφή, να
γίνονται εκδηλώσεις σαν την αποψινή με διερμηνεία στη νοηματική, με ενημερωτικό υλικό
σε όλες τις απαιτούμενες μορφές ώστε σε μια αίθουσα όλοι οι παρευρισκόμενοι να
λαμβάνουμε τις ίδιες πληροφορίες.
Και πάλι σας ευχαριστώ.

«Ενημέρωση και Εκπαίδευση Προσβάσιμη σε όλους: Το παράδειγμα των ακουστικών βιβλίων»
Τρίτη 15 Μαρτίου 2011 Αμφιθέατρο του Ιδρύματος Ευγενίδου
Προσβασιμότητα στα ψηφιακά ακουστικά βιβλία

Γεώργιος Κουρουπέτρογλου
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών,
Τμήμα Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών και Μονάδα Προσβασιμότητας Φοιτητών με Αναπηρία
koupe@di.uoa.gr

1. Ποιες πληροφορίες στα βιβλία μας ενδιαφέρουν κατά τη μετατροπή τους σε αντίστοιχα ακουστικά βιβλία;
Ένα έντυπο βιβλίο αποτελείται από το περιεχόμενο και την παρουσίαση του περιεχομένου. Το περιεχόμενο περιλαμβάνει κυρίως το κείμενο αλλά και ίσως σχήματα, γραφικές παραστάσεις, εικόνες, φωτογραφίες αλλά και επιστημονικές αναπαραστάσεις (όπως μαθηματικών, φυσικής, χημείας).
Η παρουσίαση του περιεχομένου περιλαμβάνει τρία επίπεδα [1]:

• Το λογικό επίπεδο: επικεφαλίδες, τίτλους, υπότιτλους, κεφάλαια, παραγράφους, πίνακες,
  λίστες, υποσημειώσεις και περιεχόμενα.
• Το επίπεδο διάταξης: πως διατάσσεται το περιεχόμενο σε κάθε σελίδα, περιθώρια, στήλες,
  στοίχιση.
• Το τυπογραφικό επίπεδο: περιλαμβάνει τις γραμματοσειρές (και το είδος της, το χρώμα της, το χρώμα υποβάθρου) και το στυλ της γραμματοσειράς (όπως έντονη γραφή, πλάγια γραφή, υπογράμμιση κειμένου)

Τα τρία αυτά επίπεδα είναι συμπληρωματικά και όχι ανεξάρτητα μεταξύ τους. Μας ενδιαφέρει όχι μόνο το περιεχόμενο, αλλά και οι πληροφορίες στα τρία επίπεδα παρουσίασής
του να αποδίδονται κατά την ακουστικοποίηση των βιβλίων [2].

2. Ποιες είναι οι λειτουργικότητες των βιβλίων που θα θέλαμε σαν αναγνώστες να διατηρούμε και στα αντίστοιχα ακουστικά βιβλία; Να βρίσκω εύκολα και πολύ γρήγορα τη σελίδα ή το κεφάλαιο που θέλω, να βάζω σημάδι στη σελίδα που είμαι, να προσθέτω σημειώσεις στο περιθώριο, να ανατρέχω ανά πάσα στιγμή στα περιεχόμενα ή στο ευρετήριο. Επίσης ο τρόπος πρόσβασης στα λειτουργικά χαρακτηριστικά θα θέλαμε να είναι πολυαισθητηριακός (δηλαδή να εφαρμόζεται με απτικό τρόπο αλλά και μέσω φωνητικών εντολών. Η λειτουργικότητα αποτιμάτε με την ευχρηστία [3] που αποτελεί σήμερα χωριστό επιστημονικό υποκλάδο.

3. Ποιες είναι οι κατηγορίες χρηστών που θα ήθελαν να ακούν ένα βιβλίο από το να το διαβάζουν; Όλοι τα άτομα με εντυποαναπηρία (δηλαδή με τύφλωση ή απώλεια όρασης, χωρίς δεξιότητες στα χέρια ώστε να μπορούν να χειριστούν το βιβλίο και τα άτομα με δυσλεξία) αλλά και πολλοί ηλικιωμένοι ή όσων τα μάτια και τα χέρια είναι απασχολημένα σε άλλες δραστηριότητες (π.χ. ό οδηγός ενός αυτοκινήτου, όταν γυμναζόμαστε). http://access.uoa.gr

4. Τι είναι η προσβάσιμο βιβλίο;
Είναι το βιβλίο που μπορούν να τα χρησιμοποιούν αποτελεσματικά περισσότεροι άνθρωποι (συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρία και των ηλικιωμένων) σε περισσότερες περιστάσεις (για παράδειγμα: ενώ μετακινούνται, ενώ αθλούνται).

5. Τα σημαίνει Σχεδίασης για Όλους για ένα βιβλίο;
Η συστηματική προσπάθεια της εκ των προτέρων εφαρμογής αρχών, μεθόδων και εργαλείων με σκοπό την ανάπτυξη βιβλίων που να είναι προσβάσιμα και χρηστικά από όλους τους πολίτες και επομένως η αποφυγή της ανάγκης εκ των υστέρων προσαρμογών ή εξειδικευμένης σχεδίασης. Με άλλα λόγια, η διαδικασία σχεδίασης ενός βιβλίου που μεγιστοποιεί τη δυνατότητα αποδοχής του. Όταν ακολουθούμε την αρχή της σχεδίασης για όλους ελαχιστοποιείται το κόστος της παραγωγής
βιβλίων για ειδικές ομάδες όπως τα άτομα με εντυποαναπηρία.

6. Τα ακουστικά βιβλία είναι προσβάσιμα;
Τα ψηφιακά ακουστικά βιβλία αποτελούν μια σημαντική πρόοδο σχετικά μα τα αναλογικά ακουστικά βιβλία (κασέτες). Είναι προσβάσιμα αλλά όχι από όλες τις κατηγορίες χρηστών που θα ήθελαν να ακούν ένα βιβλίο από το να το διαβάζουν.

7. Τα ακουστικά βιβλία προσφέρουν τις λειτουργικότητες των βιβλίων που θέλουν οι χρήστες;
Σε πολύ μικρό βαθμό. Δεν μπορεί ο χρήστης να βρει εύκολα και πολύ γρήγορα τη σελίδα ή το κεφάλαιο που θέλει, να βάλει σημάδι στη σελίδα που είναι, να προσθέσει σημειώσεις στο περιθώριο, να ανατρέξει ανά πάσα στιγμή στα περιεχόμενα ή στο ευρετήριο.

8. Τι είναι τα Ψηφιακά Ομιλούντα Βιβλία;
Προσφέρουν ότι τα ακουστικά βιβλία αλλά και επιπλέον:
α) Μπορούν να παρουσιάζουν το περιεχόμενο όχι μόνο ακουστικά αλλά και πολυτροπικά, δηλαδή συγχρόνως ενώ το ακούει ο χρήστης μπορεί να του προσφέρεται και σε απτική μορφή (π.χ. σε οθόνη Braille) ή και οπτική μορφή με συγχρονισμένο οπτική εστίαση των λέξεων (που είναι
χρήσιμη στα άτομα με δυσλεξία) ή με μεγάλα γράμματα σε οθόνη
β) Χρησιμοποιούν αποτελεσματικά τεχνολογίες φωνής και ιδιαίτερα αυτόματη μετατροπή κειμένου σε ομιλία [4-5]
β) Προσφέρουν όλες τις επιθυμητές λειτουργικότητες πλοήγησης του χρήστη στο βιβλίο που περιγράψαμε παραπάνω.
γ) Αποδίδουν ακουστικά και τις επιστημονικές εκφράσεις (μαθηματικών, φυσικής, κλπ) [6] αλλά και τους πίνακες δεδομένων [7].
δ) Μπορούν να διαβαστούν όχι μόνο σε ειδικές συσκευές αλλά και σε κοινό υπολογιστή, έξυπνο τηλέφωνο ή υπολογιστή ταμπλέτα.
ε) Μπορούν να χρησιμοποιούν είτε αυτόματη μετατροπή κειμένου σε ομιλία, είτε εκφώνηση του περιεχομένου σε studio. Στη δεύτερη περίπτωση το αισθητικό ηχητικό αποτέλεσμα είναι της
ίδιας ποιότητας με εκείνο των ακουστικών βιβλίων.

9. Ποιά είναι τα πλέον διαδεδομένο format των Ψηφιακών Ομιλούντων Βιβλίων και ποια τα πλεονεκτήματά του;
Είναι το DAISY2 (Digital Accessible Information System) το οποίο υιοθετείται τα τελευταία χρόνια και στη χώρα μας.

Τα κύρια πλεονεκτήματα των βιβλίων DAISY είναι:
α) Έχουν γίνει πρότυπο (standard) γνωστό ως ANSI/NISO Z39.86
β) Το κόστος παραγωγής τους είναι πάρα πολύ μικρότερο από τα αντίστοιχα ακουστικά βιβλία.
Υπάρχουν ελεύθερα διαθέσιμα δωρεάν εργαλεία για την παραγωγή τους3.
2 http://www.daisy.org/
3 http://access.uoa.gr/fs/
γ) Μπορούν να παραχθούν αυτόματα από ένα αρχείο στον επεξεργαστή κειμένου MS-Word
καθόσον υποστηρίζονται από την Microsoft αλλά και από την Adobe (αρχεία pdf).
δ) ακολουθείται στις Η.Π.Α. για την παραγωγή των σχολικών βιβλίων δημοτικού για μαθητές με
αναπηρία.
ε) σήμερα υπάρχουν διαθέσιμα περισσότερα από 1.000.000 βιβλία DAISY.

10) Ποιες εξελίξεις αναμένουμε τα επόμενα χρόνια ως προς τα Ψηφιακά Ομιλούντα Βιβλία;
α) να υποστηρίξουν πλήρως την ακουστικοποίηση των τριών επιπέδων παρουσίασης του περιεχομένου (που έχει περιγραφεί στην απάντηση 1). Έρευνες γίνονται κυρίως στη ακουστική απόδοση το τυπογραφικό επίπεδο και στην αυτόματη υποστήριξη συναισθηματικής ομιλίας. Για παράδειγμα αναφέρουμε το ερευνητικό έργο ΟΜΗΡΟΣ του Πανεπιστημίου Αθηνών [8].
β) να υποστηρίζουν τη λειτουργικότητά τους με φωνητικές εντολές. Για παράδειγμα αναφέρουμε το ερευνητικό έργο ΡΗΤΩΡ για ενσωμάτωση φωνητικού διαλόγου κατά την πλοήγηση στα ψηφιακά ομιλούντα βιβλία [9].

ΑΝΑΦΟΡΕΣ
[1] G. Kouroupetroglou and D. Tsonos: “Multimodal Accessibility of Documents” chapter in the book
Advances in Human-Computer Interaction, I-Tech Education and Publishing, Vienna, 2008, pp 451-470,
ISBN 978-3-902613-38-7.
[2] D. Tsonos, G. Xydas, and G. Kouroupetroglou: “Auditory Accessibility of Metadata in Books: A
Design for All Approach”, Lecture Notes in Computer Science (LNCS), Vol. 4556, pp. 436-445,
Springer, 2007.
[3] G. Kouroupetroglou and D. Spiliotopoulos “Usability Methodologies for Real-Life Voice User
Interfaces”, International Journal of Information Technology and Web Engineering (IJITWE), Vol. 4,
Issue 4, pp.78-94, 2009
[4] K. Fellbaum and G. Kouroupetroglou: “Principles of Electronic Speech Processing with Applications
for People with Disabilities”, Journal Technology and Disability, Vol. 20, No 2, pp 55-85, 2008.
[5] D. Freitas and G. Kouroupetroglou: “Speech Technologies for Blind and Low Vision Persons”,
Journal Technology and Disability, Vol. 20, No 2, pp 135-156, 2008.
[6] G. Kouroupetroglou and H. Kaccori: “Deriving Accessible Science Books for the Blind Students of
Physics”, Proc. of the 7th International Conference of the Balkan Physical Union, Published by the
American Institute of Physics (AIP), Vol. 1203(1), pp. 1308-1313, 2010.
[7] D. Spiliotopoulos, G. Xydas, G. Kouroupetroglou, V. Argyropoulos and K. Ikospentaki: “Auditory
universal accessibility of data tables using naturally derived prosody specification”, Journal
Universal Access in the Information Society (UAIS), Vol. 9, no. 2, pp. 169-183, June 2010
[8] K. Ikospentaki, S. Vosniadou, D. Tsonos, and G. Kouroupetroglou: “HOMER: A Design for the
Development of Acoustical-Haptic Representations of Document Meta-Data for Use by Persons
with Vision Loss”, Proc. of the Second European Cognitive Science Conference (EuroCogSci 2007),
Delphi, 23-27 May 2007, pp. 912
[9] ΡΗΤΩΡ «Συστηματική Προσέγγιση Διεπαφής Φωνητικού Διαλόγου με Ακουστικοποίηση της
Μεταπληροφορίας και Οπτικής Δομής Εγγράφων με Σκοπό την Καθολική Πρόσβαση σε Έντυπο
περιεχόμενο» http://speech.di.uoa.gr/rhetor/

Νατάσα Μποζίνη
Μέλος Δ.Σ και Επιτροπής Νέων Τεχνολογιών της ΠΟΕΣΥ

«Η εφαρμογή ΄΄καλών πρακτικών΄΄ προσβασιμότητας στην
ενημέρωση και την ψυχαγωγία. Το παράδειγμα στο σχεδιασμό
και τις δημόσιες παρουσιάσεις του ακουστικού βιβλίου « Ο
Δρόμος του Φεγγαριού». Η αρχική ιδέα ήταν να παρουσιάσουμε το ακουστικό βιβλίο «Ο Δρόμος του Φεγγαριού» του Όμηρου Αβραμίδη και να συζητήσουμε τη φιλοσοφία σχεδιασμού του, που στηρίχτηκε,
κατά μεγάλο ποσοστό, στην ΄΄πλατφόρμα΄΄ «Σχεδιάζοντας
για όλους». Η εφαρμογή κάποιων κανόνων όμως ήταν αποτέλεσμα του
Σεμιναρίου, για Δημοσιογράφους και εργαζόμενους στα ΜΜΕ,
που οργάνωσε η ΠΟΕΣΥ σε συνεργασία με φορείς και
εξειδικευμένα φυσικά πρόσωπα. Το αντικείμενο αφορούσε στην παρουσίαση των Νέων Τεχνολογιών και επιπλέον τις δυνατότητες που δίνουν ώστε η ενημέρωση να γίνει κτήμα του συνόλου των πολιτών. Σε διαφορετικές ομάδες εργασίας γνωρίσαμε τους αναγνώστες οθόνης και τον τρόπο που οι δημοσιογράφοι πρέπει να γράφουν τα κείμενά τους ώστε να είναι προσβάσιμα, τις πληροφορίες που είναι απαραίτητες, το σκεπτικό της ακουστικής αφήγησης, κυρίως σε ζωντανές μεταδόσεις
απευθείας από τα σημεία δράσης, τον κατάλληλο τρόπο κινηματογράφησης και παρουσίασης θεμάτων σχετικών με την
αναπηρία. Για πρώτη φορά σε ένα σεμινάριο κάθισαν στο ίδιο
τραπέζι οι ΄΄παραγωγοί ΄΄ της είδησης με τους αποδέκτες
και συνεργάστηκαν για να καταλήξουν σε μεθόδους και
συμπεράσματα. Η αλληλεπίδραση ήταν εντυπωσιακή και τα αποτελέσματα διαρκή.

Λίγους μήνες μετά την ολοκλήρωση του Σεμιναρίου, μου
προτάθηκε η συμμετοχή στην έρευνα και τον σχεδιασμό ενός
ηχό-βιβλίου. Έχοντας νωπές τις μνήμες από όσα διαβάσαμε, ακούσαμε και εφαρμόσαμε -στο ελάχιστο- στο εργαστήρι, πρότεινα δειλά στον συγγραφέα, να ενσωματωθούν κάποιοι από τους κανόνες που επιτρέπουν στις πληροφορίες να είναι προσβάσιμες, στο σύνολο του πληθυσμού.

Χρειαζόταν θάρρος για να απαντήσει θετικά, καθώς τα ίδια τα ακουστικά βιβλία είναι κάτι καινούργιο για το Ελληνικό κοινό και εμείς ζητούσαμε επιπλέον, στο συγκεκριμένο να πειραματιστούμε εφαρμόζοντας πρακτικά μια θεωρητική και χωρίς τυποποίηση, μέθοδο.

Χωρίς κανέναν ενδοιασμό, όχι απλώς συμφώνησε αλλά και βίωσε όλη τη διαδικασία, από την πρώτη ημέρα μέχρι και σήμερα.
Η πρόθεση ήταν συμβολική για να στηρίξει την κοινή μας πεποίθηση:
Είναι θέμα δημοκρατίας και πολιτισμού μιας χώρας να έχουν όλοι οι πολίτες πρόσβαση στην ενημέρωση την ψυχαγωγία και την εκπαίδευση.
Το ίδιο σκεπτικό τέθηκε για τις δημόσιες παρουσιάσεις του ακουστικού μας βιβλίου και τη σύνταξη των δελτίων τύπου, ως εφαρμογή όσων μας προτάθηκαν από τους συναδέλφους και τους πολίτες με αναπηρία, που βρέθηκαν στην αίθουσα του Σεμιναρίου και συνέβαλλαν στην πληροφόρησή μας. (Με πολύ χαρά βλέπω πολλά από αυτά τα πρόσωπα να είναι απόψε εδώ για να συμβάλλουν και πάλι με τις παρατηρήσεις
τους στο φόρουμ που θα ακολουθήσει.) Στις τρεις πρώτες παρουσιάσεις όπως και σήμερα είχαμε το πληροφοριακό υλικό σε ηχητική μορφή σε απλή έντυπη και σε Braille. Επιλέξαμε χώρους προσβάσιμους σε ΑΜΕΑ και δίναμε πρόσθετες πληροφορίες για τον χώρο, τα πρόσωπα της
παρουσίασης και όσα απρόβλεπτα συνέβαιναν την ώρα της εκδήλωσης.
Η επίδραση αυτού του ΄΄μοντέλου΄΄ στο σύνολο των παρευρισκομένων ήταν εξαιρετική. Βέβαια η ολοκλήρωση του σχεδιασμού και των παρουσιάσεων θα ήταν αδύνατη εάν δεν είχαμε δίπλα μας, ως συμβούλους, πολλά από τα φυσικά πρόσωπα και τους φορείς που είχαν συμβάλλει στο εργαστήρι και, ασχολούνται, γνωρίζουν τα ζητήματα των ΑΜΕΑ ή βιώνουν οι ίδιοι κάποια αναπηρία και δραστηριοποιούνται ώστε να αλλάξει η νοοτροπία μιας κοινωνίας, με τάση να περιθωριοποιεί τα μέλη της. Είναι απαραίτητο να διευκρινίσω ότι δεν πρόκειται για ένα ακουστικό βιβλίο που σχεδιάστηκε για να απευθυνθεί σε ειδικό κοινό.
Αυτό το κάνουν ήδη με επιτυχία φορείς που κυρίως ασχολούνται με πολίτες με προβλήματα όρασης και διαθέτουν στις βιβλιοθήκες τους ακουστικά βιβλία για τα μέλη τους. Ο στόχος αυτού του σχεδιασμού ήταν το σύνολο των πολιτών χωρίς αποκλεισμούς από την πληροφορία και την ενημέρωση και πάντα στο πλαίσιο που το επέτρεπε η πρώτη πιλοτική προσπάθεια. Χωρίς οικονομικά οφέλη, επιδοτήσεις κλπ. Ο καλλιτεχνικός σχεδιασμός βασίστηκε στην ανάγκη ο ακροατής να νιώθει ότι παρακολουθεί μια ηχητική ΄΄ταινία΄΄ με πρωτότυπη μουσική από τον Μιχάλη Αβραμίδη, τη δημιουργία ενός τραγουδιού με στίχους του Γιώργου Κορδέλλα και ερμηνευμένο από τη Φωτεινή Δάρρα αλλά και
ένα μίνι ντοκιμαντέρ καθώς στα ιστορικά γεγονότα έχουμε ενθέσει του πραγματικούς φυσικούς ήχους από τα γεγονότα της εισβολής στην Κύπρο.

Όταν λοιπόν συζητήσαμε με το Ίδρυμα Ευγενίδου για αυτήν την παρουσίαση, ήταν μοιραίο να καταλήξουμε στην ανάγκη παρουσίασης όλων των βημάτων που προανέφερα, εμπλουτισμένων με ενημερωτικές τοποθετήσεις από τους εξειδικευμένους ομιλητές που προηγήθηκαν.
Ασφαλώς οι τεχνικές δυνατότητες της αίθουσας αλλά και το ενδιαφέρον του Ιδρύματος να πραγματοποιεί προσβάσιμες εκδηλώσεις στο σύνολο των πολιτών, έδωσαν και πάλι τη δυνατότητα να εφαρμόσουμε το ΄΄μοντέλο΄΄ πρόσβασης στην ενημέρωση και την πληροφορία.

Η ΠΟΕΣΥ φρόντισε να υπάρχει όλο το ενημερωτικό υλικό σε Braille αλλά και οι συνάδελφοι, συμμετέχοντες στο σεμινάριο που με χαρά βλέπω στην αίθουσα, να παραλάβουν το υλικό τους, όπως αυτό αποτυπώθηκε πρακτικά μετά το εργαστήρι και να παρακολουθήσουν τη δομή μιας τέτοιας εκδήλωσης.

Επίσης κάναμε ένα βήμα παραπάνω ώστε να ενταχθεί, για πρώτη φορά και διερμηνεία της νοηματικής που διασφάλισε το Ίδρυμα, ενώ η ΠΟΕΣΥ παρέχει την τεχνική δυνατότητα κάλυψης της διερμηνείας με ειδικό φωτισμό και στα στάδια της εκδήλωσης, που η σκηνοθεσία απαιτεί στη συνέχεια να σβήσουν τα φώτα της αίθουσας. Οι συντελεστές του Studio Amid και πάλι στάθηκαν εθελοντικά δίπλα σε αυτήν την πιλοτική προσπάθεια και έτσι έχουμε απόψε σε ηχητική μορφή άφθονο πληροφοριακό υλικό.

Η μικρή μας εμπειρία για τη διοργάνωση ΄΄δημοκρατικών΄΄ –έτσι θα τις βαπτίσω- δημόσιων εκδηλώσεων μας έμαθε ότι είναι δεκάδες οι μικρές λεπτομέρειες που απαιτούν πρόβλεψη και ρύθμιση ώστε να επικοινωνήσουμε σωστά όλες τις δράσεις. Πάντα κάτι λείπει που παρατηρούν οι παρευρισκόμενοι και το προσθέτουμε στην επόμενη ευκαιρία.

Το ίδιο θέλουμε απόψε και από εσάς. Μετά την ολοκλήρωση της παρουσίασης μείνετε μαζί μας για να ανταλλάξουμε πληροφορίες και να καταγράψουμε ανάγκες. Αυτά τα φόρουμ σε ανοιχτό κοινό είναι διεθνές ζητούμενο της πλατφόρμας «Σχεδιάζοντας για όλους» (Design for all) ώστε να πετύχει μια τυποποίηση.

Θα αναφερθώ επιλεκτικά σε κάποια σημεία της έκθεσης προς του συμμετέχοντες στο σεμινάριο, όπου παραθέτω που και πως εφαρμόστηκαν κανόνες του DFA στο ηχο-βιβλίο «Ο Δρόμος του Φεγγαριού»

Αμέσως μετά ο ηθοποιός Κρατερός Κατσούλης θα ΄΄διαδράσει΄΄ με τα ηχητικά αποσπάσματα που θα ακούμε και έχουν οπτικοποιηθεί από τον ηθοποιό Στάθη Αναστασίου, συμβολικά, με πίνακες του ζωγράφου και γλύπτη Δημήτρη Μανίνη- τον οποίο ευχαριστούμε- και θα μας διαβάσει
στιγμές από το βιβλίο.

ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΑΝΟΝΩΝ ΟΠΩΣ ΠΡΟΕΚΥΨΑΝ ΑΠΟ ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΓΙΑ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ ΣΤΑ ΜΜΕ

Το διαδίκτυο είναι το περιβάλλον όπου μετακινείτε και η δική μας δημοσιογραφική ύλη. Η τεχνολογία επιτρέπει νέες μορφές ανάγνωσης και ακρόασης των πληροφοριών, από το σύνολο των πολιτών. Στο εξωτερικό υπάρχουν ήδη χιλιάδες ακουστικά βιβλία και… περιοδικά. Πολλά από αυτά είναι ιστορικά, μελέτες, δοκίμια και πολλά άλλα που οι δημοσιογράφοι καλούνται να συμβάλλουν με τις γνώσεις τους. Στην Ελλάδα το είδος μόλις έχει αρχίσει να εμφανίζεται και θα αναπτυχθεί, καθώς οι νέες τεχνολογίες και συσκευές που πλέον χρησιμοποιούμε, το καθιερώνει ως νέα μορφή ΄΄ανάγνωσης΄΄

ΕΝΑ ΗΧΗΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΥΧΡΗΣΤΟ ΣΕ ΟΛΟΥΣ

ΓΕΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ:

• Εργαλείο κατανόησης των πληροφοριών είναι η ακοή.
• Οι πληροφορίες στο συνοδευτικό έντυπο υλικό εντάσσονται
  και σε ηχητική μορφή.
• Ότι παρουσιάζεται σε εικόνα δεν θεωρείται -αυτονόητα-
  κατανοητή πληροφορία, από το σύνολο του πληθυσμού.
• Η ηχητική απόδοση των εικόνων απευθύνεται επίσης στο
  σύνολο του κοινού καθώς οι πληροφορίες που παραθέτει δεν
  αφορούν μόνο την περιγραφή φωτογραφιών αλλά και το
  σκεπτικό των καλλιτεχνικών συντελεστών, για τον
  σχεδιασμό.
• Τα ακουστικά βιβλία απευθύνονται σε χρήστες που μπορεί
  ταυτόχρονα να οδηγούν, να κάνουν παράλληλη εργασία, να
  έχουν μειωμένη, καθόλου όραση ή κινητικά προβλήματα.

ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ

CD 1 –ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ
TRACK 1-ΤΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Παραθέτουμε ηχητικά όλα τα περιεχόμενα του CD, τον αριθμό των
track, και τη συνολική διάρκεια. (Ο Χρήστης δεν χρειάζεται να
ανατρέξει στο έντυπο για να διαβάσει το τι ακολουθεί.)

TRACK 2-ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

Πρόκειται για το προσωπικό σημείωμα του συγγραφέα όπως ακριβώς
υπάρχει στο έντυπο ένθετο.

CD2 – ΤΑ ΕΧΤΡΑ:

Περιλαμβάνουν σε ηχητική μορφή όλα τα κείμενα της έντυπης
έκδοσης καθώς και πρόσθετο ενημερωτικό και ψυχαγωγικό
υλικό.
Συγκεκριμένα:

TRACK 1-ΤΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Όπως και στο CD 1 έτσι και εδώ ο αφηγητής δίνει, από την αρχή,
στον ακροατή όλες τις πληροφορίες για τα track που ακολουθούν.
Έχουν ενταχθεί δύο bonus track (Η περίληψη του βιβλίου και η
ηχητική απόδοση των εικόνων, για την μετάδοση πληροφοριών σε
πολίτες με προβλήματα όρασης)
Αυτά τα δύο ηχητικά σε μορφή audio ή mp3 έχουν δημιουργηθεί
ως σταθερό πληροφοριακό υλικό, στους χώρους διάθεσης του
ακουστικού βιβλίου, στις δημόσιες εκδηλώσεις και παρουσιάσεις,
και στο διαδίκτυο, συνοδεύοντας τα δελτία τύπου κλπ.

TRACK 2-ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

Στις έντυπες εκδόσεις ο αναγνώστης έχει τη δυνατότητα να
διαβάσει την περίληψη πριν επιλέξει το βιβλίο. Έτσι και σε
αυτήν την έκδοση όσα αναγράφονται στο οπισθόφυλλο της
κασετίνας υπάρχουν και σε ηχητική μορφή.
Απευθύνεται σε όλους καθώς δίνει το στίγμα του ύφους, της
αφήγησης, της καλλιτεχνικής προσέγγισης και της πρωτότυπης
μουσικής που πλαισιώνει το ακουστικό βιβλίο.

ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ: Ο ακροατής να ακούσει την περίληψη στο χώρο
διάθεσης του Audiobook όπως συμβαίνει με τα CD της μουσικής.

TRACK 9-ΗΧΗΤΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΕΙΚΟΝΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ

Με την ίδια αφετηρία που θέλει τον αναγνώστη να διαβάζει το
οπισθόφυλλο και να παρατηρεί την εικονογράφηση, δημιουργήθηκε
και το ηχητικό όπου αποδίδονται ενδεικτικά όχι μόνο οι εικόνες
και τα χρώματα αλλά και το σκεπτικό των καλλιτεχνικών
συντελεστών.
Στην απόδοση προσπαθήσαμε να αποφύγουμε προσωπικές ερμηνείες.
Για όσα δεν ήμασταν βέβαιοι διευκρινίζουμε ότι αποδίδουμε την
εντύπωση που μας προκαλεί η εικόνα αλλά και τους συνειρμούς
στους οποίους μας οδηγεί.
Πριν ολοκληρωθεί η αφήγηση του κειμένου το διακινήσαμε, το
συζητήσαμε και ακολουθήσαμε τις συμβουλές και τις οδηγίες που
μας έδωσαν οι συνεργάτες με προβλήματα όρασης και μη που ήταν
σύμβουλοι στο σεμινάριο αλλά κυρίως οι καλύτεροι κριτές σαν

ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ:

• Ο ακροατής με προβλήματα όρασης να μπορεί να έχει τις
  πληροφορίες για το εικαστικό του ακουστικού βιβλίου όπως
  και οι βλέποντες.
• Να αντιληφθούν τα καταστήματα πώλησης, την ανάγκη να
  διαθέτουν αυτής της μορφής πληροφοριακό υλικό, προς
  εξυπηρέτηση του συνόλου των πολιτών. Ένα cd player με
  ακουστικά, αρκεί για να το παρέχουν.

ΜΟΝΤΕΛΟ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΩΝ ΠΟΥ ΑΠΕΥΘΥΝΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ
ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ

(Σύνταξη σχετικών δελτίων τύπου, έρευνα προσβασιμότητας,
δημιουργία εξειδικευμένου ενημερωτικού υλικού, παρουσίαση
εκδήλωσης)
Στις τρεις δημόσιες παρουσιάσεις του Audio ακολουθήθηκαν
σχεδόν όλοι οι κανόνες που συζητήθηκαν στους διαφορετικούς
σταθμούς εργασίας του Σεμιναρίου. Παραθέτω συνοπτικά αυτές που
εφαρμόστηκαν.
(Το σκεπτικό τους μπορείτε να το βρείτε στα δημοσιευμένα και
τυπωμένα πρακτικά του Σεμιναρίου, την ιστοσελίδα της ΠΟΕΣΥ
αλλά και στις έρευνες και μελέτες εξειδικευμένων φορέων που
σας είχαν αποσταλεί και διανεμηθεί, για την θεωρητική σας
κατάρτιση.)

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΔΙΑΤΥΠΩΣΑΝ ΟΙ ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΙ ΑΠΟ ΤΟ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ ΤΟΥ ΕΛΕΠΑΠ, ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥΣ:

«Τα δελτία τύπου και τα ρεπορτάζ που αναφέρονται σε εκδηλώσεις
πρέπει να διευκρινίζουν εάν αυτές λαμβάνουν χώρα σε κτίρια και
αίθουσες προσβάσιμες για ΑΜΕΑ.
Οι φωτογραφίες που συνοδεύουν τα δελτία όπως αυτά αναρτώνται
στο διαδίκτυο πρέπει να έχουν επεξηγηματικές λεζάντες και να
έχουν χωροθετηθεί με τέτοιον τρόπο ώστε να μπορούν μέσω της
τεχνολογίας, οι αναγνώστες οθόνης να διαβάσουν το ρεπορτάζ
αλλά και τις φωτολεζάντες »
Συνεπώς ένα αρχή ήταν η: ΕΡΕΥΝΑ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ
Προς τιμήν του ο συγγραφέας υιοθετώντας από την αρχή την
συμβολική αυτή προσπάθεια που συνδέθηκε με το βιβλίο του,
έθεσε αυτόν τον όρο για τις παρουσιάσεις.
Οι υπεύθυνοι των κτιρίων διαβεβαίωσαν ότι είναι προσβάσιμα και
διαθέτουν εγκαταστάσεις ώστε οι ακροατές να ακούσουν τα έξτρα
που περιγράψαμε παραπάνω. Σύμφωνα όμως με όσα αποκομίσαμε από
το Σεμινάριο, αυτό μπορούν να το κρίνουν απόλυτα μόνο οι
χρήστες. Έτσι η διασταύρωση έγινε μετά από συνεργασία με τους
κατά τόπους συλλόγους και φορείς ΑΜΕΑ.

ΣΥΝΤΑΞΗ ΔΕΛΤΙΩΝ ΤΥΠΟΥ

Οι φωτογραφίες που συνόδευαν τα δελτία τύπου είχαν
φωτολεζάντες ώστε να μπορούν να τις διαβάσουν οι αναγνώστες
οθόνης.
Υπήρχαν οι πληροφορίες για: την πρόσβαση στο χώρο, τη
δυνατότητα ακρόασης του έξτρα ηχητικού υλικού, την ύπαρξη των
δελτίων τύπου και πρόσθετων πληροφοριών σε γραφή Braille.
Είχε ζητηθεί από τους υπευθύνους των χώρων να είναι
ενημερωμένοι κάποιοι υπάλληλοι ώστε να διευκολύνουν τους
επισκέπτες για να χρησιμοποιήσουν τα προαναφερόμενα υλικά.
Τα δελτία αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα, το Blog του συγγραφέα
μαζί με τα ηχητικά υλικά και με τέτοιο τρόπο ώστε επίσης να
υπάρχει πρόσβαση. Ήταν ενδιαφέρον ότι στις περισσότερες
αναδημοσιεύσεις ακολουθήθηκε το δικό μας σκεπτικό.

ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΟ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ-ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ

Οι πληροφορίες σε γραφή Braille
Περίληψη βιβλίου σε ηχητική μορφή
Ηχητική απόδοση εικόνων και πληροφοριών της έκδοσης.
Εγκατάσταση δύο σταθμών με CD Player και ακουστικά για
ακροατές με προβλήματα όρασης ώστε πριν την έναρξη της
εκδήλωσης να λάβουν τις πληροφορίες.

ΤΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ: Να γίνει συνείδηση στο σύνολο των επισκεπτών ότι
στις δημόσιες εκδηλώσεις που παρευρίσκονται πολίτες με
αναπηρία πρέπει να προβλέπονται από τους διοργανωτές μερικές
απλές διευκολύνσεις οι οποίες όμως είναι απαραίτητες για να
έχουν όλοι την ίδια ενημέρωση.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

Για την εξειδίκευση που χρειάζεται για να ανταποκριθεί κάποιος
στην ακουστική περιγραφή, τους βαθμούς δυσκολίας και τις
γνώσεις που απαιτούνται, γνωρίζουμε είδη πολλά από το υλικό
που μας διέθεσαν φορείς και πρόσωπα, που κατέχουν το
αντικείμενο.
Αυτό που είναι το δικό μας ζητούμενο αφορά την απευθείας
μετάδοση πληροφοριών και ρεπορτάζ. Συνειδητοποιώντας καταρχήν
ότι μπορεί να μας ακούνε και άνθρωποι με μειωμένη η καθόλου
όραση, αυτόματα επιλέγουμε να μεταδώσουμε τις ίδιες ή και
πρόσθετες πληροφορίες με άλλες λέξεις.
Σας θυμίζω ότι κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου περιγράφαμε τις
θέσεις, την χωροθεσία, τους ανθρώπους και πολλά άλλα που
συνέβαιναν στην αίθουσα.
Το ίδιο σκεπτικό ακολουθήσαμε και στις τρεις παρουσιάσεις που
έγιναν για αυτό το ακουστικό βιβλίο, στην Κύπρο και τη
Θεσσαλονίκη, όταν μας ενημέρωσαν ότι στην αίθουσα προσήλθαν
πολίτες με προβλήματα όρασης.
Περιγράψαμε το χώρο, δώσαμε πληροφορίες για τη διάρκεια και τη
ροή της εκδήλωσης και κάποιες ενδεικτικές περιγραφές των
ανθρώπων που θα μιλούσαν.

ΤΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ:

1. Η παροχή απαραίτητων πληροφοριών στους πολίτες με προβλήματα
όρασης που ήρθαν να παρακολουθήσουν μια εκδήλωση.
Πολύ ενδιαφέρουσα ήταν η αντίδραση όσων ήρθαν με καθυστέρηση
και δεν γνώριζαν τον λόγο που κατά την διάρκεια την εκδήλωσης
δίναμε αυτές τις πληροφορίες.
Όταν ενημερώθηκαν έμειναν για να συζητήσουν και να παραδεχθούν
ότι δεν είχαν σκεφθεί στο παρελθόν, πόσο απλό είναι να
συμμετέχουν στην ίδια εκδήλωση με πολίτες που απλώς
χρησιμοποιούν- περισσότερο-άλλες αισθήσεις για να δουν και να
κατανοήσουν.

2. Η μέτρηση των αποτελεσμάτων από την διακίνηση πληροφοριακού
υλικού με τις συγκεκριμένες προδιαγραφές και η συγκέντρωση
παρατηρήσεων για την βελτίωσή του.
Ο σχεδιασμός των δελτίων τύπου όπως προανέφερα, ακολούθησε
τους κανόνες που κάνουν προσβάσιμη την πληροφορία.
Η πληροφορία διαδόθηκε και στην Λευκωσία την εκδήλωση τίμησαν
με την παρουσία τους ο πρόεδρος και μέλη της Παγκύπριας
Οργάνωσης Τυφλών, το ίδιο συνέβη και στη Θεσσαλονίκη με πολύ
μεγάλη προσέλευση. Το πρώτο μήνυμα κατά την έναρξη του Σεμιναρίου ήταν η ανάγκη συνεργασίας και συνδυασμού γνώσεων και τεχνικών. «Τίποτα για εμάς χωρίς εμάς» είχαν επισημάνει οι συνεργάτες μας που
βιώνουν αναπηρία. Την δική τους συμβολή είχαμε καθ όλη τη διάρκεια σχεδιασμού του συγκεκριμένου ακουστικού βιβλίου. Στις παρουσιάσεις όμως μας δόθηκε η ευκαιρία να συγκεντρώσουμε παρατηρήσεις, συμβουλές και πολύτιμες πληροφορίες για αυτήν την πιλοτική προσπάθεια. Για παράδειγμα είδαμε πόσο χρήσιμη ήταν η εκτύπωση πληροφοριών σε Braille, το ενδιαφέρον για ενημερωτικό ηχητικό υλικό που πρώτη φορά διακινήθηκε στην Ελλάδα. Τη σημασία που έχει η δομή των πληροφοριών και πολλά άλλα που μπορούν να αποτελέσουν υλικό για ένα δεύτερο σεμινάριο. Διαπιστώσαμε όμως και το πόσο απροετοίμαστη παραμένει η ελληνική κοινωνία στην ίση συμμετοχή όλων των πολιτών της σε δημόσιες εκδηλώσεις.
Κλείνοντας καταθέτω ότι χρειάστηκαν πολλές ώρες συνομιλιών με
όλους τους εμπλεκόμενους στην οργάνωση και την μετάδοση των
πληροφοριών ώστε να γίνει κατανοητό αυτό που προσπαθήσαμε να
κάνουμε και θα έπρεπε να είναι αυτονόητο:
Απλές παροχές προσβασιμότητας και εξυπηρέτησης στους χώρους
και κυρίως προσβάσιμη ενημέρωση.

ΣΧΕΔΙΑΖΟΝΤΑΣ ΕΝΑ ΨΗΦΙΑΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ
ΌΛΟΥΣ/ΕΣ ΤΟΥΣ/ΤΙΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ/ΡΙΕΣ: ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ
ΠΛΑΙΣΙΟ – ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

Πελαγία Ι. Παπανικολάου
Δικηγόρος
Υποψήφια Διδάκτωρ Εγκληματολογίας Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
Υπότροφος Ι.Κ.Υ.
Πάρεδρο Μέλος της Επιτροπής Προσβασιμότητας του Πανεπιστημίου Αθηνών ως
Εκπρόσωπος των Φοιτητών/ριών με Προβλήματα Όρασης.

1. Προλεγόμενα / Εννοιολογικές Αποσαφηνίσεις

Η θεματική της παρούσας εισήγησης θα μπορούσε να λεχθεί, ότι ισορροπεί κατά την
πραγμάτευση της ανάμεσα σε δύο αυτοτελή πεδία ενδιαφέροντος που τελούν σε μια σχέση
αλληλοσυμπλήρωσης μεταξύ τους: αφενός μεν της εννοιολόγησης και κατανόησης της
Αναπηρίας επί τη βάση των σύγχρονων επιστημονικών κατευθύνσεων και δικαιωματικών
προσταγών ως φαινομένου, που αφορά και πρέπει να αφορά το σύνολο της Κοινωνίας των
Πολιτών και αφετέρου δε της ένταξης της διάστασης του εν λόγω φαινομένου στην διάχυση της
ενημέρωσης, της πληροφόρησης και των πολιτιστικών αγαθών, συμπεριλαμβανομένων των
τεχνών κατά τρόπο ισότιμο και χωρίς αποκλεισμούς.
Ίσως ένα από τα πιο δύσκολα εγχειρήματα είναι η παγίωση ενός ορισμού, η όριση ενός
φαινομένου. Η δυσκολία αλλά και η γοητεία της προσπάθειας μας να οριοθετήσουμε λεκτικά
αυτό που μας ενδιαφέρει εκπηγάζει και δικαιολογείται από την παρείσφρηση στην
ενεργοποίηση μας προς αυτήν την κατεύθυνση συνειδησιακών εκτυπώσεων, θετικών και
αρνητικών αναπαραστάσεων, επιστημονικών και διεπιστημονικών παραδοχών αλλά και
εμπειρικών συστολών και ορολογικών διαδράσεων.
Πολιτικά η επιλογή και η υιοθέτηση ενός ορισμού αντικατοπτρίζει την βούληση μας να
«διαπραγματευτούμε» και να «μετασχηματίσουμε» σε νομοθετική επιλογή τον κεντρικό στόχο
ενασχόλησης μας, έναν στόχο, που εντοπίζεται και εκκινεί κατ’ αρχήν από την σφαίρα του
φυσικού.

Η μετάβαση από την σφαίρα του φυσικού στην σφαίρα του κοινωνικού συνιστά μεθύστερη διεργασία, εντός της οποίας παρεμβάλλονται ποικίλες παρεπόμενες συνιστώσες. Είναι γεγονός, ότι παρήλθαν αρκετές δεκαετίες κατά την διάρκεια των οποίων έλαβαν χώρα διεθνώς σοβαρές πολιτικές ζυμώσεις, έως την εδραίωση του κεκτημένου της τριπλής οπτικής προσέγγισης της Αναπηρίας. Έτσι σύμφωνα με τις πρόσφατες Διακηρύξεις της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας της επιστημονικής κοινότητας και των κινημάτων των Ανθρώπων με Αναπηρία ανά τον κόσμο, τις οποίες ενστερνίστηκε πλήρως ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών στην Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, που υιοθετήθηκε με την Απόφαση 61/611 της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, στις 13 Δεκεμβρίου 2006 και τέθηκε σε ισχύ στις 4 Μαΐου 2008 η Αναπηρία υπολαμβάνεται: Πρώτον ως μέρος της ανθρώπινης ποικιλομορφίας και ανθρωπότητας. Δεύτερον ως κοινωνικό φαινόμενο, που απαντάται στο σύνολο των εννόμων τάξεων του Παγκόσμιου γίγνεσθαι. Και τρίτον ως μια εμπειρία ζώσας κατάστασης, που βιώνουν όσα άτομα ανήκουν στην εν λόγω Διακριτή Ομάδα πληθυσμού, η οποία εμφορείται και εννοιολογείται από τον αποκλεισμό, την διακρίνουσα μεταχείριση και τα πάσης φύσεως τιθέμενα εμπόδια σε όλες τις εκφάνσεις διαβίωσης αυτών των ατόμων. Ακριβώς το γεγονός, ότι η Αναπηρία συνδέεται εγγενώς με τον σεβασμό της ανθρώπινης αξίας και αξιοπρέπειας δικαιολογεί το ενδιαφέρον των επιστημόνων και Διεθνών Οργανισμών να προσβλέψουν στην όριση των υποκειμένων, που την βιώνουν σε μια προσπάθεια εξ αρχής εστίασης και προώθησης των δικαιωμάτων τους. Το φιλτράρισμα του ορισμού της Ομάδας Κοινωνικού Αποκλεισμού των Ατόμων με Αναπηρία διήλθε σχηματικά μέσα από δύο απολύτως διακριτούς μεταξύ τους άξονες: τον ιατρικό (ατομοκεντρικό) και τον κοινωνικό (κοινωνιολογικό) καθένας από τους οποίους συνοδεύεται και συμπροσδιορίζεται από την χρήση συγκεκριμένου λεξιλογίου, την επεξεργασία του αρμόζοντος Προτύπου Μεταχείρισης και την προώθηση ενός πλέγματος δικαιωμάτων με παραλλάσσουσα υφή ανάλογα με τον εκάστοτε υιοθετηθέντα ιστορικά, κοινωνικά και πολιτικά ορισμό. Ο ιατρικός (ατομο-κεντρικός) άξονας, ο οποίος κυριάρχησε επί δεκαετίες σε επίπεδο διάχυσης πολιτικών και παρεμβάσεων, μέχρι την οριστική αντικατάσταση του από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας το 2001 χρησιμοποιεί ως λεκτικό όρο – προσδιορισμού αυτόν Άρθρο 3 παρ. δ. «Γενικές Αρχές» της Διεθνούς Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία Μετάφραση στα Ελληνικά από την Π. Νάσκου Περράκη Βλ. M. Oliver Αναπηρία και Πολιτική, Εκδόσεις Επίκεντρο, Πρόλογος Επιμέλεια Γιώτα Καραγιάννη, σελ. 125.
3Προοίμιο Διεθνούς Σύμβασης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία υπό στοιχείο ε. Μετάφραση στα Ελληνικά από την Π. Νάσκου Περράκη  των «Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες», στον οποίο εμπίπτουν όλα τα άτομα, που εμφανίζουν σοβαρή μειονεξία, οφειλούμενη σε φυσική ή διανοητική βλάβη. Από τα παραπάνω εκτεθέντα ενφαίνεται, ότι η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ενστερνίζεται έναν αμιγώς πολιτικό όρο, προκειμένου να προσδιορίσει το περιεχόμενο  της μονοδιάστατα ως τότε και ιατρο-κεντρικά θεωρούμενης βλάβης, η ύπαρξη της οποίας και μόνον συνδέεται αιτιωδώς με την ΄κατάγνωση της Αναπηρίας. Ο δάνειος αυτός πολιτικός όρος ‘Άτομα με Ειδικές Ανάγκες» προκάλεσε βαθύτατο πλήγμα στην δικαιωματική και κοινωνιολογική προσέγγιση της Αναπηρίας, εφόσον αδιαμφισβήτητα στιγμάτισε κατάφορα την εν λόγω Κοινωνική Ομάδα, νομιμοποιώντας εν τοις
πράγμασι την περιθωριοποίηση της, χαλυβδώνοντας νομοθετικά τη μεταχείριση και ένταξη της με όρους ειδικότητας και προνομίων αντί της πλήρους ισότητας. Η πιο αυστηρή και ουσιαστική κριτική του ιατρο-κεντρικού αυτού ορισμού προήλθε από τους Κοινωνικούς επιστήμονες, οι οποίοι ευνόητα κατέβαλαν ισχυρές προσπάθειες να συνδέσουν τις θεωρίες με τον εμπειρισμό με τρόπο όχι αφηρημένο αλλά μεθοδολογικά ορθολογικό και ελέγξιμο. Ο Michael Oliver Καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Μεγάλης Βρετανίας και Ακτιβιστής με Κινητική Αναπηρία εμφορούμενος από το πραγματικό γεγονός της μη αποδοχής των άτομο-κεντρικών σχημάτων επεξεργασίας της Αναπηρίας επί τη βάση της ιατρικής συνιστώσας από τους Αναπήρους προτρέπει τους τελευταίους να ασκήσουν κριτική κατασκευάζοντας την δική τους εναλλακτική θεωρία, που θα μπορούσε να ονομαστεί: «Θεωρία της Κοινωνικής Καταπίεσης». Και συνεχίζει βασίζοντας την συλλογιστική του στην σπουδαιότητα και τον ρόλο των ορισμών: «Η κοινωνία διαφέρει από τη φύση τουλάχιστον από μια θεμελιώδη άποψη· τα ανθρώπινα όντα νοηματοδοτούν τα αντικείμενα στον κοινωνικό τους περίγυρο, και στη συνέχεια προσανατολίζουν τη συμπεριφορά τους προς αυτά με όρους που πηγάζουν από τις έννοιες που τους αποδίδουν…. Όσον αφορά την αναπηρία, στην περίπτωση που θεωρηθεί τραγωδία, οι ανάπηροι θα δεχθούν τέτοια μεταχείριση σαν να ήταν τα θύματα ενός τραγικού
συμβάντος ή μιας τραγικής περίπτωσης. Αυτή η μεταχείριση θα τους ακολουθεί όχι μόνο στην καθημερινή τους ζωή, αλλά θα μεταφράζεται και σε κοινωνικές πολιτικές που θα επιχειρούν να αποζημιώσουν τα θύματα για την τραγωδία που υπέστησαν. Εναλλακτικά, ακολουθεί λογικά  η θέση ότι, αν η αναπηρία οριστεί ως κοινωνική καταπίεση, τότε οι ανάπηροι θα θεωρηθούν μάλλον συλλήβδην ως τα θύματα μιας κοινωνίας που τους παραμελεί και τους αγνοεί, παρά ως Βλ. Α. Ζώνιου Σιδέρη, Οι ανάπηροι και η Εκπαίδευση τους – Μια ψυχοπαιδαγωγική προσέγγιση της ένταξης, Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα 1998, σελ. 15. Βλ. M. Oliver Αναπηρία και Πολιτική, Εκδόσεις Επίκεντρο, Πρόλογος Επιμέλεια Γιώτα Καραγιάννη, σελ. 38. Βλ. όπως παραπάνω σε M. Oliver σελ. 38. τα άτομα που έχουν πέσει θύματα μιας κατάστασης. Μια τέτοια θεώρηση θα μεταφραζόταν σε κοινωνικές πολιτικές προσαρμοσμένες να ανακουφίζουν από την καταπίεση παρά να αποζημιώνουν άτομα. Δεν χρειάζεται να αναφέρουμε ότι, προς το παρόν, η εξατομικευμένη και τραγική θέαση της αναπηρίας είναι κυρίαρχη στην κοινωνική καθημερινή ζωή και στην κοινωνική πολιτική…» Αναστοχαζόμενοι/ες τις καίριες επισημάνσεις του Συγγραφέα θα μπορούσαμε να πούμε: Μιλήσαμε και μεταχειριστήκαμε την Αναπηρία επί σειρά δεκαετιών ως αρνητική ποσοστικοποίηση και ποσοτικοποίηση ιατρικών «γνωματεύσεων», διαμοιράζοντας θετικά και αρνητικά νομικά μέτρα επί τη βάση αξιολογήσεων αδυναμίας εκπλήρωσης κοινωνικών ρόλων
σε έναν φαύλο κύκλο συντήρησης και ανασυντήρισης στενών προτύπων εξειδίκευσης ετεροκανονιστικού προσδιορισμού… αφήνοντας στην άκρη το αληθές περιεχόμενο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, όπως κατοχυρώνεται για τους μη Αναπήρους. Στον αντίποδα όλων των παραπάνω ο κοινωνιολογικός άξονας τροφοδότησης της οριοθέτησης, μεταχείρισης και αντίληψης της Αναπηρίας επιθυμεί να στρέψει το βλέμμα από την ιατρική βλάβη στην ολιστική διάσταση των τιθέμενων από την κοινωνία εμποδίων προς τους/τις Ανθρώπους με Αναπηρία: Έτσι στο άρθρο 1, όπου περιγράφεται ο σκοπός της Διεθνούς Σύμβασης του Ο.Η.Ε. για τα δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία ορίζεται ευκρινώς: Στα Άτομα με Αναπηρία ΑμεΑ συμπεριλαμβάνονται άτομα με μακροχρόνιες σωματικές, νοητικές, πνευματικές ή αισθητηριακές βλάβες, οι οποίες σε αλληλεπίδραση με διάφορα εμπόδια δύνανται να παρεμποδίσουν την πλήρη και αποτελεσματική συμμετοχή τους στην κοινωνία σε ίση βάση με τους άλλους. Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών επικύρωσε όπως καθίσταται σαφές ξεκάθαρα το σύγχρονο Πρότυπο Μεταχείρισης και Κατανόησης της Αναπηρίας, θέτοντας στην πρώτη γραμμή των κάθε είδους Κρατικών Παρεμβάσεων την παράμετρο άρσης των εμποδίων κοινωνικά, προς επίτευξη μιας πραγματιστικής και ουσιαστικής ισοτιμίας. Σημειώνεται, από πλευράς κοινοτικών αντιδράσεων ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση κύρωσε στο σύνολο της την Διεθνή Σύμβαση του Ο.Η.Ε. για τα δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία στις 23 Δεκεμβρίου 20109, σε μια προσπάθεια αφενός μεν να πιέσει τα υπογράψαντα αυτήν και μη κυρώσαντα μέχρι τούδε Ευρωπαϊκά Κράτη, μη εξαιρουμένης της χώρας μας, να προβούν στην ενσωμάτωση της στην εσωτερική τους νομοθεσία. Προσθέτως εφόσον η CRPD αποτελεί
την πρώτη Διεθνή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων από διακυβερνητικό όργανο, η Βλ. όπως παραπάνω σε M. Oliver σελ. 40. Άρθρο 1 Σκοπός της Διεθνούς Σύμβασης του Ο.Η.Ε. για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία. Μετάφραση στα Ελληνικά από την Π. Νάσκου Περράκη Βλ. αναλυτικά στο http://www.esaea.gr/index.php?module=announce&ANN_user_op=view&ANN_id=3388&MMN_position=20:20&thms=4&ns_news=1

Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται να υπερασπίζεται κατ’ αρχήν πλήρως τις στρατηγικές πολιτικής και νομοθετικές δεσμεύσεις, όπως χαράζονται από τα Ηνωμένα Έθνη, στο πλαίσιο σύγκλησης των ταχυτήτων ένταξης της εν λόγω Διακριτής Ομάδας σε Παγκόσμιο επίπεδο… μένει να χαράξει τα επόμενα θαρραλέα βήματα σε αυτόν τον τομέα… Πέρα από την αλλαγή του κυρίαρχου λεκτικού προσδιορισμού της Αναπηρίας η Κοινωνική της θεώρηση έφερε με την παγίωση της μια σειρά από σύμφυτους όρους και δικαιώματα πλήρους συμμετοχής στους επί μέρους τομείς βιωσιμότητας και διαβίωσης των μελών της συγκεκριμένης Διακριτής Ομάδας, η οποία ας τονιστεί ότι στατιστικά καταγράφεται να εγγίζει περίπου το 15% του Ευρωπαϊκού και το 10% του Ελληνικού Πληθυσμού σύμφωνα
με τις εντελώς πρόσφατες μετρήσεις της Eurostat. Θα μπορούσε να ειπωθεί, πως η αρχή της ειδικότητας του προγενέστερου προτύπου των ειδικών αναγκών έδωσε την θέση της στην αρχή της ισότητας, μιας ισότητας όμως που εστιάζει στην εξάλειψη των εμποδίων και των αποκλεισμών και όχι στο άτομο και την ανικανότητα του
να υπηρετήσει συμβατούς κοινωνικούς ρόλους. Ας μεταβούμε τώρα συλλογιστικά στο δεύτερο πεδίο ενασχόλησης της παρούσας εισήγησης: ήτοι την ένταξης της διάστασης της Αναπηρίας στην ενημέρωση, στην εκπαίδευση, την τέχνη και τον πολιτισμό με όρους ισότιμης απόλαυσης τους: Αρχικά ευχερώς διαπιστώνεται, ότι έννοια άμεσα συνδεόμενη με τον Κοινωνικό Ορισμό της Αναπηρίας είναι αυτή της Προσβασιμότητας, ως αναγνώρισης των εμποδίων και φραγμών αλλά και λήψης και υιοθέτησης κατάλληλων μέτρων άρσης τους, προς επίτευξη της διαμόρφωσης ενός Περιβάλλοντος, ως προς το οποίο λαμβάνονται υπόψη οι αρχές του Οικουμενικού Σχεδιασμού και της Μη Διάκρισης, της οποίας το περιεχόμενο αντλούμε και πάλι από την Διεθνή Σύμβαση του Ο.Η.Ε. για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία και συγκεκριμένα από το άρθρο 9 αυτής, όπου και σταχυοθετούνται όλες οι εκφάνσεις του όρου. Άρθρο 9 Διεθνούς Σύμβασης του Ο.Η.Ε. για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία κατά Μετάφραση της Π. Νάσκου Περράκη σελ. 4: «1. Για να επιτρέψουν στα ΑμεΑ να ζουν ανεξάρτητα και να συμμετέχου πλήρως σε όλες τις πτυχές της ζωής, τα Κράτη Μέρη λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα για να εξασφαλίσουν στα ΑμεΑ πρόσβαση, σε ίση βάση με τους άλλους, στο φυσικό περιβάλλον, στα μέσα μαζικής μεταφοράς, στην ενημέρωση και επικοινωνία, συμπεριλαμβανομένων τεχνολογιών και συστημάτων πληροφοριών, και σε άλλες εγκαταστάσεις και υπηρεσίες, που είναι ανοικτές ή παρέχονται στο κοινό, σε αστικές και αγροτικές περιοχές. Αυτά τα μέτρα τα οποία συμπεριλαμβάνουν την αναγνώριση και εξάλειψη των εμποδίων και των φραγμών στην προσβασιμότητα, ισχύουν μεταξύ άλλων, για: (α) Κτίρια, δρόμους, μέσα μαζικής μεταφοράς και άλλες εσωτερικές και εξωτερικές εγκαταστάσεις,  συμπεριλαμβανομένων εγκαταστάσεων σε σχολεία, οικίες, νοσοκομεία και εργασιακό χώρο,(β) Ενημέρωση, επικοινωνίες και άλλες υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων ηλεκτρονικών υπηρεσιών και υπηρεσιών
έκτακτης ανάγκης. 2. Τα Κράτη Μέρη λαμβάνουν επίσης κατάλληλα μέτρα για: (α) να αναπτύξουν, να δημοσιοποιήσουν και να επιτηρήσουν την εφαρμογή των ελαχίστων προδιαγραφών και κατευθυντηρίων γραμμών για την προσβασιμότητα των εγκαταστάσεων και των υπηρεσιών που είναι ανοικτές ή παρέχονται στο κοινό, (β) διασφαλίσουν ότι ιδιωτικοί φορείς που προσφέρουν εγκαταστάσεις και υπηρεσίες που είναι ανοικτές ή παρέχονται στο κοινό, λαμβάνουν υπόψη όλες τις πτυχές της προσβασιμότητας για τα ΑμεΑ, (γ) να παρέχουν εκπαίδευση στους εμπλεκόμενους φορείς για ζητήματα προσβασιμότητας που αντιμετωπίζουν τα ΑμεΑ, (δ) να παρέχουν σε κτίρια και άλλες  εγκαταστάσεις, οι οποίες είναι ανοικτές στο κοινό, ενδείξεις σε γλώσσα Braille και σε ευανάγνωστες και ευκολονόητες μορφές, (ε) να παρέχουν μορφές δια ζώσης βοήθειας και μεσαζόντων, συμπεριλαμβανομένων οδηγών, αναγνωστών και επαγγελματιών διερμηνέων της νοηματικής γλώσσας, για να διευκολύνουν την προσβασιμότητα σε κτίρια και άλλες εγκαταστάσεις που είναι ανοικτές στο κοινό, (στ) να προωθήσουν άλλες κατάλληλες μορφές βοήθειας και υποστήριξης στα ΑμεΑ για να  εξασφαλίσουν την πρόσβαση τους στην ενημέρωση, (ζ) να προωθήσουν την πρόσβαση των ΑμεΑ σε νέες τεχνολογίες και συστήματα ενημέρωσης
και επικοινωνιών, συμπεριλαμβανομένου του διαδικτύου (internet), (η) να προωθήσουν το σχεδιασμό, ανάπτυξη, παραγωγή και διανομή των προσβάσιμων τεχνολογιών και συστημάτων ενημέρωσης και επικοινωνιών σε πρώιμο στάδιο, έτσι ώστε αυτές οι τεχνολογίες και τα συστήματα να γίνουν προσβάσιμα με ελάχιστο κόστος.».
Στην Ελληνική έννομη τάξη στο πλαίσιο της άτυπης πληροφόρησης προς το ευρύ κοινό από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ατυχώς η έννοια της Προσβασιμότητας παρουσιάζεται μόνον υπό τη μία της έκφανση, αυτήν της Πρόσβασης στο Δομημένο Περιβάλλον, λειαίνοντας με αυτόν τον τρόπο την αλλοίωση του ολόπλευρου και πολυδιάστατου περιεχομένου της, το οποίο περικλείει συνάμα την Πρόσβαση στην Εκπαίδευση (τυπική και άτυπη), στην Πληροφόρηση στην Ενημέρωση και φυσικά στα αγαθά και στις υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των αγαθών της Τέχνης και του Πολιτισμού. Η εννοιολόγηση του όρου Προσβασιμότητα κατ’ ουσίαν απαντά στο ερώτημα: Πώς θα άρουμε τα εμπόδια, που προκαλούν αιτιωδώς τη μη συμμετοχή των Ανθρώπων με Αναπηρία σε ίση βάση με τους άλλους/ες;  -Διττά με την αναγνώριση αλλά και με την λήψη κατάλληλων μέτρων εξάλειψης τους.
Σε ό,τι αφορά το Δικαίωμα στο Προσβάσιμο Βιβλίο, που αποτελεί το αντικείμενο της παρούσας μελέτης, το περιεχόμενο του προσαπαιτεί την δημιουργία ενός Βιβλίου Προσιτού αλλά κυρίως Αναγνώσιμου από όλους/ες τους/τις Αναγνώστες/ριες χωρίς αποκλεισμούς… επομένως και τους Αναγνώστες/ριες με Αναπηρία. Στο λογικώς επόμενο ερώτημα τώρα που τίθεται: Με ποια μέσα θα επιτευχθεί ο στόχος
της Προσβασιμότητας ως προς την παροχή πολιτιστικών αγαθών, αγαθών τέχνης και πηγών γνώσης αλλά και υπηρεσιών εκπαίδευσης;
Εν προκειμένω προτείνονται δύο μέσα συναρμογής μη αλληλοαποκλειόμενα μεταξύ τους: αφενός μεν ο Οικουμενικός Σχεδιασμός και αφετέρου δε ο Εξειδικευμένος Σχεδιασμός. Η διαφορά των δύο προτεινόμενων προσεγγίσεων εκκινεί από τις βάσεις των
αντίστοιχων μοντέλων μεταχείρισης της Αναπηρίας, όπως εκτέθηκαν ανωτέρω ενώ ταυτόχρονα απευθύνεται σε διαφορετικούς αποδέχτες:
Έτσι ως «Οικουμενικός σχεδιασμός» νοείται ο σχεδιασμός προϊόντων,  περιβάλλοντος, προγραμμάτων και υπηρεσιών προκειμένου να είναι εύχρηστα από όλους τους ανθρώπους, στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, χωρίς την ανάγκη για προσαρμογή ή εξειδικευμένο σχεδιασμό. Ο
«οικουμενικός σχεδιασμός»δεν εξαιρεί το βοηθητικό εξοπλισμό για συγκεκριμένες ομάδες ΑμεΑ όπου αυτός χρειάζεται. Η ραγδαία εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνολογίας τα τελευταία έτη εξωθεί στην
άμβλυνση της διαχωριστικής γραμμής ανάμεσα στις δύο προτεινόμενες λύσεις Σχεδιασμού με τον Οικουμενικό Σχεδιασμό να αποκτά όλο και μεγαλύτερη ώθηση ιδίως ως προς τα εμπορικά αγαθά και τις υπηρεσίες προς το ευρύ κοινό.12 Το δε βασικό πλεονέκτημα του συνίσταται στην Άρθρο 2 περίπτωση 5η Διεθνούς Σύμβασης Ο.Η.Ε. για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία κατά Μετάφραση της Π. Νάσκου Περράκη. Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα μπορεί να εισφερθεί αυτό της διάθεσης στην Παγκόσμια Αγορά Κινητού Τηλεφώνου / Υπολογιστή Χειρός, το οποίο διέθετε ενσωματωμένο στο λογισμικό του Πρόγραμμα Υποστηρικτικής Τεχνολογίας αναγνώστη Οθόνης και Μεγέθυνσης για χρήστες με Προβλήματα Όρασης, χωρίς επιπλέον κόστος. συμπερίληψη ως καταναλωτικών μονάδων όλων των ομάδων πληθυσμού ήτοι των Ανθρώπων με Αναπηρία και των λοιπών Εμποδιζόμενων Ατόμων. Κλείνοντας αυτήν την υποενότητα ενδιαφέρον παρουσιάζουν δύο επισημάνσεις ιστορικού χαρακτήρα σε σχέση με την έγερση προβληματισμού κοινωνικά γύρω από την Προσβασιμότητα των Βιβλίων: Η πρώτη σχετίζεται με το έναυσμα της ενασχόλησης πολιτικά
με το ζήτημα, η οποία αφετηριάζεται στην υποχρέωση κάλυψης των αναγκών της σχολικής εκπαίδευσης των Μαθητών με Προβλήματα Όρασης και την χορήγηση σε αυτούς εποπτικού
υλικού και συγγραμμάτων σε προσβάσιμη για αυτούς μορφή, ως έκφανση του Δικαιώματος σε μια εκπαίδευση χωρίς ανισότητες. Και η δεύτερη παρατήρηση συνίσταται στην επικύρωση, ότι η Αρχή του Οικουμενικού Σχεδιασμού οφείλει την παγίωση της αλλά και την εύρεση πρόσφορου εδάφους ανάπτυξης των συνεπειών της μετά την εδραίωση του σύγχρονου κοινωνικού Μοντέλου Μεταχείρισης της Αναπηρίας.
2. Το νομοθετικό Πλαίσιο για το Προσβάσιμο Βιβλίο υπέρ των
Αναγνωστών/ριών με Αναπηρία στον Ελληνικό χώρο.
Η πρόσβαση στο βιβλίο ως πηγή γνώσης, ψυχαγωγίας και ως μέσο πνευματικής
καλλιέργειας αναφορικά με τους Αναγνώστες/ριες με Αναπηρία δεν αφορά μόνον αυτό
καθαυτό το περιεχόμενο του αλλά και την προσιτότητα του σύνολου περιβάλλοντος και των
χώρων, στους οποίους διατίθεται.
Η δημιουργία Προσβάσιμων Βιβλίων προσαπαιτεί συνακόλουθα την δημιουργία και την
ύπαρξη Προσβάσιμων Βιβλιοθηκών, Προσβάσιμων Βιβλιοπωλείων και Προσβάσιμων
Εκδηλώσεων Παρουσίασης τέτοιων βιβλίων προσέλκυσης της εν τοις πράγμασι αποκομμένης
μερίδας κοινού, των Πολιτών/ισών με Αναπηρία.
Το ζεύγμα Προσβασιμότητα των Βιβλιοθηκών και των Βιβλίων για Αναγνώστες/ριες με
Αναπηρία διέπεται από τις ακόλουθες διατάξεις στην έννομη μας τάξη:
2.1 Ο Κανονισμός Λειτουργίας των Δημόσιων Βιβλιοθηκών όπως
εγκρίθηκε με την Υπουργική Απόφαση Υ.Α. 83064/ΙΖ ΦΕΚ Β 1173 2003
Ο Κανονισμός Λειτουργίας των Δημόσιων Βιβλιοθηκών, όπως εγκρίθηκε με την
Υπουργική Απόφαση 830/2003 (Υ.Α. 83064/ΙΖ ΦΕΚ Β 1173 2003) τονίζει εμφατικά στο πρώτο
7
του Άρθρο, στο οποίο και διαγράφονται ο Σκοπός και οι Στόχοι κάθε Δημόσιας Βιβλιοθήκης τα
ακόλουθα:
Η Βιβλιοθήκη προωθεί χωρίς πολιτικές, θρησκευτικές, φυλετικές ή άλλες διακρίσεις τη
γνώση, την πληροφορία, την εκπαίδευση και τον πολιτισμό. Για την επίτευξη των στόχων της η
βιβλιοθήκη, μεταξύ άλλων: .λειτουργεί ως τοπικό κέντρο πληροφόρησης, που εξασφαλίζει
στους χρήστες της πρόσβαση σε κάθε είδους γνώση και πληροφορία. Ενισχύει την
αναγνωσιμότητα και κάθε είδους σχετική μορφωτική και πολιτιστική δραστηριότητα. Παρέχει
ειδικές υπηρεσίες και Υλικό σε όσους χρήστες δεν μπορούν, για οποιονδήποτε λόγο, να
χρησιμοποιήσουν τις συνήθεις υπηρεσίες και το υπάρχον υλικό της Βιβλιοθήκης όπως:
ξενόγλωσσες μειονότητες, άτομα με ειδικές ανάγκες ή άτομα που βρίσκονται σε νοσοκομεία,
φυλακές κλπ. .ενεργεί προς κάθε κατεύθυνση για την εκπλήρωση της αποστολής της. Η
εφαρμογή των σκοπών αυτών, οι οποίοι συνάδουν με τη διακήρυξη της Unesco για τις
Βιβλιοθήκες συνιστούν τον κεντρικό άξονα πάνω στον οποίο στηρίζεται ο Κανονισμός
Λειτουργίας των Βιβλιοθηκών και δημιουργούν το ενιαίο πλαίσιο λειτουργίας τους.13
Σκιαγραφώντας το περιεχόμενο της Προσβασιμότητας για τους/τις Χρήστες/ριες με
Αναπηρία ο Κανονισμός τάσσει αναλυτικότερα στο Άρθρο 4 παρ. 8:
Η Βιβλιοθήκη παρέχει ισότιμα υπηρεσίες σε άτομα με ειδικές ανάγκες. Επιπλέον,
καταβάλει προσπάθειες ώστε να επεκτείνει τις δραστηριότητές της προκειμένου να καλύπτει τις
ειδικές ομάδες του πληθυσμού που υστερούν λόγω αναπηριών, ηλικίας και υγείας. Οι υπηρεσίες
αυτές περιλαμβάνουν: Υπηρεσίες σε άτομα με προβλήματα όρασης. Οι υπηρεσίες αυτές
δίνονται συντονισμένα από συγκεκριμένες βιβλιοθήκες και σε συνεργασία με άλλους φορείς
της πολιτείας και της ευρύτερης κοινότητας και ιδιαίτερα με τις αντίστοιχες Βιβλιοθήκες
τυφλών. Εξασφάλιση πρόσβασης σε όλες τις βιβλιοθήκες στα άτομα με σωματικές αναπηρίες.
Υπηρεσίες των κινητών βιβλιοθηκών σε: κέντρα υγείας, κέντρα περίθαλψης και κατοικίες
ατόμων με ειδικές ανάγκες. Συνεργασία με φορείς που προσφέρουν υπηρεσίες στις ειδικές
αυτές ομάδες πληθυσμού και οργάνωση ενημερωτικών ή άλλων εκδηλώσεων στους χώρους της
βιβλιοθήκης. Εμπλουτισμό των Συλλογών των Βιβλιοθηκών για την εξυπηρέτηση των ατόμων
που έχουν τη φροντίδα των ατόμων με ειδικές ανάγκες. Διασφάλιση του Υλικού τους από την
οιαδήποτε ένταξη περιεχομένου προσβλητικού προς τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Συνειδητή
ενίσχυση του Υλικού που προωθεί την ένταξη των ατόμων με ειδικές ανάγκες στο κοινωνικό
γίγνεσθαι. Ταχυδρομική αποστολή ή ανάθεση σε εθελοντές του ζητούμενου Υλικού σε άτομα
που δεν έχουν τη δυνατότητα μετακίνησης και κατά συνέπεια δεν μπορούν να επισκεφθούν τη
Βιβλιοθήκη. Ειδικότερα για τα άτομα με προβλήματα όρασης οι βιβλιοθήκες του Υπουργείου
13Βλ. Ολόκληρο το Κείμενο του Κανονισμού Λειτουργίας των Δημόσιων Βιβλιοθηκών και την σχετική Υπουργική Απόφαση 830/2003 στο www.nomos.gr
8
Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων προωθούν την εξασφάλιση ψηφιακού Υλικού, το οποίο
με την εξέλιξη της τεχνολογίας είναι προσβάσιμο από τους τυφλούς αναγνώστες. Στις
περιπτώσεις εκείνες κατά τις οποίες οι βιβλιοθήκες προβαίνουν στη δημιουργία Υλικού ειδικά
για άτομα με προβλήματα όρασης, ακολουθούν τις “Αρχές για τη Δημιουργία και Παραγωγή
για Προσβάσιμα Βιβλία και Υλικό” της Διεθνούς Κοινοπραξίας για το πρότυπο του νέου
ψηφιακού φωνητικού βιβλίου (Daisy).14
Οι ανωτέρω εξασφαλιστικές για την Ισότιμη εν τοις πράγμασι απόλαυση των
Υπηρεσιών, που παρέχουν οι Δημόσιες Βιβλιοθήκες στο ευρύ κοινό και από τους/τις
Ενδιαφερόμενους/ες με Αναπηρία ρυθμίσεις κάθε άλλο παρά τον χαρακτήρα απλής υπόδειξης
εν είδη ευχολογίου εμφανίζουν. Αυτό συνάγεται από την χρήση Ενεστώτα Χρόνου, ο οποίος
από πλευράς νομικής ερμηνείας παραπέμπει στην επιβολή και την υποχρεωτικότητα και όχι
στην πρόταση ή την προτροπή.
Οι συγκεκριμένες κανονιστικές ρυθμίσεις Προσβασιμότητας δύνανται ακώλυτα να
αποτελέσουν έναν πρώτο σημαντικό οδηγό λήψης πρωτοβουλιών στο επίπεδο της άρσης των
εμποδίων για τους Ανθρώπους με Αναπηρία και από τους Ιδιωτικούς Φορείς, στους οποίους
στεγάζονται Βιβλιοθήκες, παρότι οι τελευταίοι κείνται κατ’ αρχήν εκτός του πεδίου εφαρμογής
της εν λόγω Υπουργικής Απόφασης.
Επιπλέον νομικά επιχειρήματα υπέρ της ανάλογης εφαρμογής των ανωτέρω διατάξεων
εκρέουν από υπέρτερα εν προκειμένω προστατευόμενα συνταγματικής περιωπής δικαιώματα,
που δεν είναι άλλα από αυτά των άρθρων5Α Συντ. Δικαίωμα στην Πληροφόρηση15 και 16 παρ.
1, 2 και 4 Συντ. Ελευθερία της Τέχνης της Επιστήμης και της Παιδείας,16 των οποίων η
συνδυαστική ερμηνεία με το άρθρο 25 Συντ. 1974/1986/2001/2008,17 μας άγει σε ταυτόσημα
συμπεράσματα περί ανάλογης εφαρμογής εφόσον οι εδώ εξεταζόμενες σχέσεις μεταξύ
αναγνωστών/ριών και βιβλιοθηκών προσιδιάζουν σε ιδιώτες.
14Βλ. Ολόκληρο το Κείμενο του Κανονισμού Λειτουργίας των Δημόσιων Βιβλιοθηκών και την σχετική Υπουργική Απόφαση 830/2003 στο www.nomos.gr
15Άρθρο 5Α Συντ. 1974/1986/2001/2008: 1. Καθένας έχει δικαίωμα στην πληροφόρηση, όπως νόμος ορίζει. Περιορισμοί στο δικαίωμα αυτό είναι δυ νατόν να επιβληθούν με νόμο μόνο εφόσον
είναι απολύτως αναγκαίοι και δικαιολογούνται για λόγους εθνικής ασφάλειας, καταπολέμησης του εγκλήματος ή προστασίας δικαιωμάτων και συμφερόντων τρίτων. 2. Καθένας έχει δικαίωμα
συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Η διευκόλυνση της πρόσβασης στις πληροφορίες που διακινούνται ηλεκτρονικά, καθώς και της παραγωγής, ανταλλαγής και διάδοσης τους αποτελεί
υποχρέωση του Κράτους, τηρουμένων πάντοτε των εγγυήσεων των άρθρων 9, 9Α και 19.

Άρθρο 16 παρ. 1,2 και 4 Συντ. 1974/1986/2001/2008: 1. Η τέχνη και η επιστήμη, η έρευνα και η διδασκαλία είναι ελεύθερες- η ανάπτυξη και η προαγωγή τους απο τελεί υποχρέωση του Κράτους. Η ακαδημαϊκή ελευθερία και η ελευθερία της διδασκαλίας δεν απαλλάσσουν από το καθήκον της υπακοής στο Σύνταγμα. 2. Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνι κής  και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλαση τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες…. Όλοι οι Έλληνες έχουν δικαίωμα δωρεάν παιδείας, σε όλες τις βαθμίδες της, στα κρατικά εκπαιδευτήρια. Το Κράτος ενισχύει τους σπουδαστές που διακρίνονται, καθώς και αυτούς που έχουν ανάγκη από βοήθεια ή ειδική προστασία, ανάλογα με τις ικανότητες τους.

Άρθρο 25 παρ. 1 Συντ. 1974/1986/2001/2008: 1. Τα δικαιώματα του ανθρώπου ως ατόμου και ως μέλους του κοινωνικού συνόλου και η αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου τελούν υπό την εγγύηση του Κράτους. Όλα τα κρατικά όργανα υποχρεούνται να διασφαλίζουν την ανεμπόδιστη και αποτελεσματική άσκηση τους. Τα δικαιώματα αυτά ισχύουν και στις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών στις οποίες προσιδιάζουν. Οι κάθε είδους περιορισμοί που μπορούν κατά το Σύνταγμα να επιβληθούν στα δικαιώματα αυτά πρέπει να προβλέπονται είτε απευθείας από το Σύνταγμα είτε από το νόμο, εφόσον υπάρχει επιφύλαξη υπέρ αυτού και να σέβονται την αρχή της αναλογικότητας.

Τέλος από πλευράς Αστικού Δικαίου η υποχρέωση των Ιδιωτικών Βιβλιοθηκών να παράσχουν Προσβάσιμα Βιβλία και Υπηρεσίες προς τους/τις Αναγνώστες/ριες με Αναπηρία ερίζεται στην αρχή της καλής πίστης, που πρέπει να διέπει κάθε συναλλαγή σύμφωνα με όσα προβλέπονται στο άρθρο 288 Α.Κ.18 Το βασικό πλεονέκτημα από νομική και κοινωνική σκοπιά της εν λόγω Υπουργικής Απόφασης έγκρισης του Κανονισμού Λειτουργίας των Βιβλιοθηκών έγκειται στο ότι υπολαμβάνει την έννοια της Πρόσβασης των Αναγνωστών/ριών με Αναπηρία πολυδιάστατα συμπεριλαμβάνοντας ρυθμίσεις τόσο για την άρση των εμποδίων στο δομημένο περιβάλλον των
Δημόσιων Βιβλιοθηκών όσο και στο περιεχόμενο των γνώσεων, του πολιτισμού και της τέχνης, του οποίου την διάχυση στην Κοινωνία των Πολιτών καλούνται να υπηρετήσουν. Ως αρνητικό σημείο θα μπορούσε να καταγραφεί η μη συμμόρφωση με τον ορισμό της Αναπηρίας, ο οποίος είχε εισαχθεί διεθνώς από το 2001, όπως ήδη αναφέρθηκε με σχετική απόφαση της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας.
2.2 Η Υπουργική Απόφαση ΥΠΠΟ/ΔΙΟΙΚ/98546 (1) Αναπαραγωγή
έργου πνευματικής ιδιοκτησίας προς όφελος τυφλών και κωφαλάλων, και
επέκταση της ρύθμισης σε άλλες κατηγορίες ατόμων με αναπηρίες ΦΕΚ Α
20065 της 24ης Οκτωβρίου 2007.
Άμεσα συνεχόμενο με την δημιουργία ενός καθεστώτος Μη Αποκλεισμών από τις
Δημόσιες Βιβλιοθήκες ενφαίνεται και το Δικαίωμα κάθε Πολίτη/ισας με Αναπηρία στο
Προσβάσιμο Βιβλίο.
Ο περιορισμός του δικαιώματος Πνευματικής Ιδιοκτησίας υπέρ των Αναγνωστών/ριών
με Αναπηρίες διατυπώθηκε εκτενώς νομικά στην Υπουργική Απόφαση ΥΠΠΟ/ΔΙΟΙΚ/98546
(1) Αναπαραγωγή έργου πνευματικής ιδιοκτησίας προς όφελος τυφλών και κωφαλάλων, και επέκταση της ρύθμισης σε άλλες κατηγορίες ατόμων με αναπηρίες ΦΕΚ Α 20065 της 24ης
Οκτωβρίου 2007 η οποία εκδόθηκε κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 28Α του Ν.2121/1993 περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας. Σκοπός της εν λόγω Υπουργικής Απόφασης είναι ο καθορισμός των λεπτομερειών και των όρων της Αναπαραγωγής ενός προηγουμένως νομίμως δημοσιευμένου έργου από αρμόδιο

Άρθρο 288 Α.Κ.: Ο οφειλέτης έχει υποχρέωση να εκπληρώσει την παροχή όπως απαιτεί η καλή πίστη, αφού ληφθούν υπόψη και τα συναλλακτικά ήθη.

Άρθρο 28Α Ν. 2121/1993: Επιτρέπεται η αναπαραγωγή του έργου προς όφελος τυφλών και κωφαλάλων προσώπων, για χρήσεις που συνδέονται άμεσα με την αναπηρία και δεν έχουν εμπορικό
χαρακτήρα, στο βαθμό που απαιτείται λόγω της συγκεκριμένης αναπηρίας. Με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού μπορούν να καθοριστούν οι όροι εφαρμογής της ρύθμισης, καθώς και η
εφαρμογή της σε άλλες κατηγορίες προσώπων με αναπηρίες. Η εν λόγω διάταξη εισήχθη με τον Ν. 3057/2002, με τον οποίο ενσωματώθηκε στο ελληνικό δίκαιο η Οδηγία 2001/29 Ε.Ε. φορέα σε ειδικές μορφές προς όφελος των Δικαιούχων με Αισθητηριακές Αναπηρίες ήτοι απώλεια όρασης, κώφωση και όσων εξαιτίας της Αναπηρίας τους «αδυνατούν» να διαβάσουν ένα τυπωμένο κείμενο με συμβατικό τρόπο ή να αντιληφθούν το περιεχόμενο ενός έργου με τη χρήση των φυσικών αισθήσεών τους…».

Η δε αναπαραγωγή του έργου στις ειδικές μορφές και υπό τις προϋποθέσεις της παρούσας συνιστά νόμιμο περιορισμό του περιουσιακού δικαιώματος του δημιουργού. Με τον όρο αναπαραγωγή νοείται: η παραγωγή ενός ή περισσοτέρων αντιτύπων του έργου που συνήθως γίνεται με βάση την υλική ενσωμάτωση, η οποία πραγματοποιείται με την εγγραφή. Τέτοια αντίτυπα μπορεί να είναι π.χ. βιβλία, φωτοαντίγραφα, μικροφίλμ, CD κλπ. Η αναπαραγωγή μπορεί να γίνει με οποιοδήποτε μέσο, όπως με μηχανικά, φωτοχημικά, φωτοτυπικά, ηχητικά, ηλεκτρονικά, ή ψηφιακά, καθώς και σε οποιαδήποτε μορφή, υλική ή άυλη, σε ανοιχτή ή όχι γραμμή. Στην πράξη της αναπαραγωγής εμπίπτουν τόσο τα προσωρινά όσο και τα μόνιμα αντίγραφα. Αρμόδιος Φορέας, που επιτρέπεται να προβαίνει στην αναπαραγωγή του έργου πνευματικής ιδιοκτησίας είναι μη κερδοσκοπικός οργανισμός ή σωματείο ή ένωση ή άλλος συναφής φορέας, που έχει ως βασική αποστολή του την παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών σχετικά με την επιμόρφωση και την εκπαίδευση ή τη διευκόλυνση της επιμόρφωσης και της εκπαίδευσης των ανωτέρω αναφερομένων κατηγοριών Δικαιούχων καθώς και τα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης Οι αμφισβητήσεις σχετικά με το επιτρεπτό ή μη της αναπαραγωγής του έργου από έναν φορέα λύνονται από τον Οργανισμό Πνευματικής Ιδιοκτησίας Ο.Π.Ι., στον οποίο τηρείται και Λίστα αρμόδιων Φορέω. Το άρθρο 4 της Υπουργικής Απόφασης ορίζει ότι επεξεργασίας μπορεί να τύχει οποιοδήποτε έργο Λόγου ή Επιστήμης προς άρση των εμποδίων πρόσβασης στο περιεχόμενο του υπέρ των Ενδιαφερόμενων με Αναπηρία. Στις συγκαταλεγόμενες μορφές αναπαραγωγής περιλαμβάνονται: οι γραφές Braille, Moon, Daisy, τα ομιλούντα βιβλία (talking books), καθώς και οποιαδήποτε άλλη μέθοδος, που έχει σχεδιαστεί αποκλειστικά για να χρησιμοποιείται από τους δικαιούχους και ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους, στο βαθμό που απαιτείται από τη συγκεκριμένη Αναπηρία.

Αναφορικά με την εισαγόμενη στην παρούσα Υπουργική Απόφαση υποχρέωση των Εκδοτών να παραδώσουν στους αρμόδιους Φορείς σε ηλεκτρονική μορφή τα έργα, που Άρθρο 1 της ΥΠΠΟ/ΔΙΟΙΚ/98546 (1) Βλ. Ολόκληρο το Κείμενο της Υπουργικής Απόφασης ΥΠΠΟ/ΔΙΟΙΚ/98546 (1) στο www.nomos.gr Βλ. Δ. Καλλινίκου, Αρχεία Βιβλιοθήκες και Πνευματική Ιδιοκτησία, σελ. 21-22, στο www.eae.org.gr/congress/Papers/pap-Kallinikou.pdf Άρθρο 2 ΥΠΠΟ/ΔΙΟΙΚ/98546 (1) Βλ. Ολόκληρο το Κείμενο της Υπουργικής Απόφασης στο www.nomos.gr Άρθρο 4 ΥΠΠΟ/ΔΙΟΙΚ/98546 (1) Βλ. Ολόκληρο το Κείμενο της Υπουργικής Απόφασης στο www.nomos.gr Άρθρο 5 ΥΠΠΟ/ΔΙΟΙΚ/98546 (1) Βλ. Ολόκληρο το Κείμενο της Υπουργικής Απόφασης στο www.nomos.gr ζητούνται για αναπαραγωγή, εφόσον βέβαια τηρούνται σε τέτοια μορφή, θα πρέπει να τονιστεί, ότι παρότι αυτή κάθε αυτή η πρόβλεψη της ηχεί ως ριζοσπαστική, η ανωτέρω παραδοχή διαψεύδεται από την προσεχτική ανάγνωση του Κειμένου της οικίας διάταξης:
Η παρ. 2 του άρθρου 6 της Υπουργικής Απόφασης θεσμοθετεί απεριόριστα τη σκιαγραφήσα υποχρέωση των εκδοτών για όλα τα εκπαιδευτικά συγγράμματα της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης καθώς και για τα υποχρεωτικά συγγράμματα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Στο ίδιο άρθρο όμως προβλέπεται ποσόστωση όσων αφορά τα υπόλοιπα έργα μέχρι του 10% επί της ετήσιας παραγωγής του, μη συνυπολογιζομένων των τυχόν εκπαιδευτικών συγγραμμάτων, που εκδίδει για τις τρεις βαθμίδες εκπαίδευσης. Στην περίπτωση δε αθέτησης αυτής του της υποχρέωσης η διαγραφόμενη ποσόστωση διπλασιάζεται.

Τέλος στην παρ. 3 του ίδιου άρθρου τίθεται 30ήμερη προθεσμία ανταπόκρισης του εκδότη στο αίτημα των αρμόδιων Φορέων Επεξεργασίας ενώ καθορίζονται και οι μορφές επέκτασης του αρχείου, στις οποίες αυτό μπορεί να παραδοθεί. Οι ανακύπτουσες διαφορές και αμφισβητήσεις από τη μη εφαρμογή της παρούσας Υπουργικής Απόφασης επιλύονται δικαστικά κατά την διαδικασία Ασφαλιστικών Μέτρων των
άρθρων 682 και επ. ΚΠολΔ.26

2.3 Κριτική αποτίμηση.
Σε μια προσπάθεια κριτικής αποτίμησης των διατάξεων της Υπουργικής Απόφασης για το Προσβάσιμο Βιβλίο πέραν των αποκλίσεων από τους σύγχρονους λεκτικούς ορισμούς της Αναπηρίας, οφείλει να τονιστεί, ότι η όλη διαδικασία, που τάσσεται για την Μετατροπή ενός έργου ηλεκτρονικής μορφής σε προσβάσιμο υλικό για τους/τις Αναγνώστες/ριες με Αναπηρία εμφανίζει συνθετότητα εφόσον εμπλέκει ενδιάμεσους φορείς επεξεργασίας σε ρόλο εν τέλει διαμεσολαβητικό. Συνάμα κατοχυρώνει ως μέγιστο ποσοστό παραδοτέων από τους Εκδότες έργων αυτό του 10% της ετήσιας παραγωγής των Εκδοτικών Οίκων. Τέλος μετατοπίζει άτυπα την πρωτοβουλία για την Μετατροπή στους ίδιους τους Ανθρώπους με Αναπηρία, οι οποίοι/ες στην πράξη έρχονται αντιμέτωποι με την άρνηση των Εκδοτικών Οίκων να συμμορφωθούν ενώ παράλληλα και σε ό,τι αφορά τα λοιπά έργα πλην των εκπαιδευτικών συγγραμμάτων οι ίδιοι/ες Άρθρο 6 ΥΠΠΟ/ΔΙΟΙΚ/98546 (1) όπου και ορίζονται ως ενδεικνυόμενες παραδοτέες μορφές επέκτασης του αρχείου προς αναπαραγωγή για τους σκοπούς της Υπουργικής Απόφασης: α) επεκτάσιμη γλώσσα σήμανσης (extensible mark−up language), β) γλώσσα σήμανσης υπερκειμένου (hypertext mark−up language), γ) σουίτα εφαρμογών γραφείου από την Microsoft (Microsoft word), δ) βασικό αμερικανικό κώδικα για ανταλλαγή πληροφοριών (American Standard Code for Information Interchange−ASCII), ε) φορητό μορφότυπο έγγραφο (Portable Document Format−PDF). Η παράδοση μπορεί να γίνει με ταχυδρομείο, με ταχυμεταφορά (courier), με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, με πρωτόκολλο μεταφοράς αρχείων (file transfer protocol−ftp) ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο ηλεκτρονικής μεταφοράς αρχείου. Βλ. Ολόκληρο το Κείμενο της Υπουργικής Απόφασης στο www.nomos.gr βλ. και τις λοιπές παραγράφους του εν λόγω άρθρου, στις οποίες καθορίζονται επακριβώς οι λεπτομέρειες της όλης διαδικασίας και οι υποχρεώσεις των Φορέων Επεξεργασίας και Αναπαραγωγής. Βλ. Άρθρο 8 Υπουργικής Απόφασης ΥΠΠΟ/ΔΙΟΙΚ/98546 (1) και ολόκληρο το κείμενο αυτής στο www.nomos.gr θα πρέπει να απευθυνθούν στους Φορείς Επεξεργασίας για την εκδήλωση του ενδιαφέροντος τους.
Μια λύση θα ήταν ίσως να στρέψουμε το βλέμμα στο ενδεχόμενο της εισαγωγής των αρχών του Οικουμενικού Σχεδιασμού ειδικά σε ό,τι αφορά τα βιβλία, που εξ αρχής διατίθενται στην αγορά σε ηλεκτρονική μορφή, στο πλαίσιο της εκπλήρωσης πλέον εμπορικών σκοπών και όχι «ειδικών» σκοπών, που συνδέονται με την Αναπηρία και τα χαρακτηριστικά των επί μέρους ομάδων ενδιαφέροντος. Εν προκειμένω και από καθαρά νομική σκοπιά θα πρέπει να τονιστεί, ότι παρατηρείται μια σύγκρουση δικαιωμάτων συνταγματικής περιωπής, στην οποία ο Έλληνας Νομοθέτης απάντησε συγκρατημένα και μετριοπαθώς…
Αναλυτικότερα τα Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας των Συγγραφαίων, η προστασία των οποίων απορρέει από το ευρύ φάσμα εγγυήσεων υπέρ της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας, άρθρο 5 Συντ. έρχονται σε ευθεία σύγκρουση με το Δικαίωμα Πληροφόρησης άρθρο 5Α Συντ. και το Δικαίωμα στην  Ελευθερία της Τέχνης, της Επιστήμης και της Παιδείας κάθε Πολίτη/ισας με Αναπηρία, εμφανίζει όμως έναν ιδιάζοντα χαρακτήρα.
Στην εδώ εκτιθέμενη σχέση σύγκρουσης τα δικαιώματα, των Αναγνωστών/ριων με Αναπηρία που εκπηγάζουν από τα άρθρα 5Α και 16 Συντ. δεν θα πρέπει να λογίζονται αυτοθεωρούμενα αλλά η αξιολόγηση τους θα πρέπει να διέπεται, να συνεκτιμάται και να προσδιορίζεται επί τη βάση της αρχής της Ισότητας, εν σχέση με τους/τις Αναγνώστες/ριες χωρίς Αναπηρία όπως κατοχυρώνεται στο άρθρο 4 Συντ. και εδράζεται επόψεως ουσιαστικού περιεχομένου στο σύγχρονο Πρότυπο Κατανόησης της Αναπηρίας.
Με άλλα λόγια ως αποτέλεσμα της στάθμισης δικαιωμάτων η πρόταξη ως υπέρτερων των Δικαιωμάτων Πληροφόρησης και της Ελευθερίας της Τέχνης, της Επιστήμης και της Παιδείας υπέρ των Ανθρώπων με Αναπηρία δεν αποτελεί μια τυπική πραγμάτωση τους αλλά μια επικύρωση στην πράξη της αρχής της Ίσης Μεταχείρισης της εν λόγω Ομάδας Κοινωνικού Αποκλεισμού ή διαφορετικά της ισότιμης απόλαυσης αυτών των Δικαιωμάτων από την συγκεκριμένη Διακριτή Ομάδα. Στην θεωρία του κλάδου του Ιδιωτικού Δικαίου της Πνευματικής Ιδιοκτησίας γίνεται λόγος για «τεστ/ διαδικασία των τριών σταδίων» εν είδη γενικής ρήτρας εφαρμογής και ερμηνείας των περιορισμών των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας πάνω στα έργα, ενώ δικαιωματικά η ύπαρξη της αποτελεί πλέον Παγκόσμιο κεκτημένο στον χώρο της δημιουργίας και της προστασίας των δικαιούχων δημιουργών, εφόσον μετά την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης ακολούθως κατίσχυσε σε πληθώρα συμφωνιών διεθνούς εμβελείας και ποικιλίας πεδίου εφαρμογής καθώς και στο κείμενο της Κοινοτικής Οδηγίας 2001/29 Ε.Ε.27 Έτσι στο άρθρο 28Γ Ν.2121/1993 ορίζεται: Οι Περιορισμοί που προβλέπονται στο τέταρτο κεφάλαιο του Ν. 2121/1993, όπως ισχύει, εφαρμόζονται μόνο σε ορισμένες ειδικές περιπτώσεις, οι οποίες δεν αντίκεινται στην κανονική εκμετάλλευση του έργου ή άλλου προστατευόμενου αντικειμένου και δεν θίγουν αδικαιολόγητα τα έννομα συμφέροντα του δικαιούχου. (άρθρο 5 παρ. 5 Οδηγίας 2001/29).”
Ανεξάρτητα από τις όποιες θεωρητικές θεμελιώσεις και νομικές επιχειρηματολογίες υπέρ της ενίσχυσης του δικαιώματος σε Προσβάσιμα Βιβλία των Αναγνωστών/ριών με Αναπηρία οφείλουμε να αναλογιστούμε σε ποιο σημείο βρισκόμαστε κοινωνικά, θεσμικά και νομοθετικά…

3. Σύνοψη / Προοπτικές

Σταχυοθετώντας τις σκέψεις και τους προβληματισμούς μας όπως εκτέθηκαν ανωτέρω κρίνεται ουσιώδες το να σταθούμε κριτικά κατ’ αρχήν απέναντι στην παραδοχή, ότι οι πιο ισχυρές αντιστάσεις εντοπίζονται και εκρέουν σε επίπεδο διαβούλευσης και διαπραγμάτευσης από την ανάγκη υπεράσπισης των πνευματικών δικαιωμάτων των δημιουργών πάνω στα έργα τους. Τούτο δικαιολογείται από το γεγονός, ότι το δίκαιο της Πνευματικής Ιδιοκτησίας στην χώρα μας, θέτει στο κέντρο της έρευνας και του ενδιαφέροντος του το πρόσωπο του δημιουργού, εμφανίζει θα λέγαμε μια προσωποκεντρική χροιά, από την οποία μάλιστα με δυσκολία αφίσταται. Παρά την θεσμοθέτηση το 2007 με την οικία Υπουργική Απόφαση ενός πλέγματος περιορισμών των Πνευματικών δικαιωμάτων υπέρ της δημιουργίας προσβάσιμων βιβλίων, η
εφαρμογή των εν λόγω κανονιστικών διατάξεων στην πράξη δεν έχει αποφέρει τα αναμενόμενα
αποτελέσματα: Εν πρώτης Εν σχέση με το καθεστώς των Ελληνικών Βιβλιοθηκών και την λήψη θετικών μέτρων Προσβασιμότητας για τους/τις Εξυπηρετούμενους/ες με Αναπηρία πέρα από τα όποια επιχειρήματα επέκτασης και στις Ιδιωτικές Βιβλιοθήκες, οι σχετικά πρόσφατες νομικές ρυθμίσεις του ζητήματος απευθύνονται άμεσα μόνον στις Δημόσιες, ενώ βρισκόμαστε αρκετά βήματα πίσω στο κομμάτι της δημιουργίας και ανάπτυξης Ψηφιακών Βιβλιοθηκών. 27Βλ. Όπως παραπάνω υποσημείωση 24 σε Δ. Καλλινίκου σελ. 22-23. 28Βλ. Τις σχετικές δηλώσεις του Υπουργού Πολιτισμού κου Γερουλάνου για την Ψηφιοποίηση στο: http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathbreak_1_27/01/2011_375548

Ερευνητικό και απτό αντίκρισμα διάχυσης καλών πρακτικών και χάραξης στρατηγικών προγραμμάτων παρουσιάζει η ανάλυση των στατιστικών δεδομένων των Δημόσιων Βιβλιοθηκών αναφορικά με την αριθμητική πραγμάτωση των υποχρεώσεων, που τους επιφυλάσσει ο Έλληνας Νομοθέτης μέσω του Κανονισμού λειτουργίας τους: π.χ. πόσα βιβλία σε προσβάσιμη για Αναγνώστες/ριες με Αναπηρία φιλοξενούνται σε αυτές, σε ποια ειδικότερη μορφή, ποιας θεματολογίας κ.λ.π. ή πόσες βιβλιοθήκες ανά την επικράτεια προέβησαν σε διευθετήσεις δημιουργίας ενός περιβάλλοντος χωρίς εμπόδια στους χώρους τους και προσπελασιμότητας του περιεχομένου τους, και η μεθύστερη ανάλυση και μεταανάλυση των στατιστικών αυτών δεδομένων. Σημαντικό είναι επίσης να καταγραφούν η τάση και ο αντίκτυπος της προβληματικής ένταξης της διάστασης της Αναπηρίας στο πεδίο των Ιδιωτικών Βιβλιοθηκών. Η σχολιαζόμενη στην παρούσα Υπουργική Απόφαση του 2007 περί Αναπαραγωγής Έργου Πνευματικής Ιδιοκτησίας υπέρ Τυφλών και Κωφών τεκμηριώνει στην ουσία μια διαδικασία, η οποία επί σειρά ετών ακολουθείται από τους Φορείς Εκπροσώπησης και Υποστήριξης των Δικαιωμάτων των Ατόμων με Αναπηρία, νομοθετικά Φορείς Επεξεργασίας, εφόσον το ποσοστό επί των λοιπών πέραν των εκπαιδευτικών συγγραμμάτων υποχρεωτικής παράδοσης από τους Εκδοτικούς Οίκους βιβλίων σε ηλεκτρονική μορφή προς επεξεργασία είναι εξαιρετικά μικρό σε επίπεδο ετήσιας παραγωγής (μόνον το 10%).

Ίσως το τοπίο των διεκδικήσεων και των παρεμβάσεων για την πρόσβαση στο σύνολο των πηγών του πολιτισμού, επομένως και των βιβλίων να διαγραφόταν διαφορετικά αν από πλευράς Κοινοτικής Νομοθεσίας είχε εκδοθεί σχετική Οδηγία για την εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης στον τομέα των αγαθών και υπηρεσιών που διατίθενται συναλλακτικά στο κοινό, συμπεριλαμβανομένης της στέγης, όπως συμβαίνει με τις διακρίσεις λόγω φυλετικής ή εθνοτικής προέλευσης… αυτό το κενό από μόνο του συνιστά ένα τροχοπέδι έλλειψης ερείσματος άσκησης πίεσης σε νομοθετικό και πολιτικό επίπεδο.

Οι Εκδοτικοί Οίκοι είναι πασιφανές, ότι δύσκολα θα μπορέσουν να ανταπεξέλθουν σε επίπεδο παραγωγής στην ζήτηση των Αναγνωστών / ριων με Αναπηρία, δημιουργώντας audiobooks, βιβλία δηλαδή στα οποία ο συγγραφέας ή κάποιος/α ηθοποιός αφηγείται το περιεχόμενο τους, ενώ η αφήγηση του αυτή αποτυπώνεται σε CD, καίτοι η συγκεκριμένης μορφής

Ενδεικτικά Η Υπηρεσία Ομιλούντων βιβλίων, του Πανελληνίου Συνδέσμου Τυφλών λειτουργεί από το 1967 με βιβλία Braille, ταινίες και από το 1985 με ηχογραφημένα βιβλία σε κασέτες
ήχου, μέχρι και τις αρχές του 2008 όπου άρχεται η μετατροπή των βιβλίων σε ΜΡ3 από κασέτα και η ηχογράφηση τους σε μια νέα μορφή την daisy. Αυτή τη στιγμή στην εν λόγω υπηρεσία
υπάρχουν 5700 περίπου τίτλοι εκ των οποίων οι 1000 είναι σε μορφή ΜΡ3 και daisy. Ευχαριστούμε από αυτήν την θέση την κα Πόλη Σάρρου Υπεύθυνη της Υπηρεσίας Ομιλούντων Βιβλίων του
Πανελληνίου Συνδέσμου Τυφλών. Άρθρο 4 υπό στοιχείο η Ν. 3304/2005 Ίση μεταχείριση (φυλή, εθνότητα, θρησκεία, ηλικία, γενετήσιος προσανατολισμός), με τον οποίο ενσωματώθηκαν στην ελληνική έννομη τάξη οι Οδηγίες 2000/43 και 2000/78 Ε.Κ. πρωτοβουλία Οικουμενικού Σχεδιασμού ενφαίνεται μάλλον η πιο προσήκουσα και συμβιβαστική από την σκοπιά της προστασίας των δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας. Άλλωστε αυτή η πρακτική ηχογράφησης ακολουθείτε από τους κατέχοντες την τεχνογνωσία προς τούτο Εκπροσωπευτικούς και λοιπούς Φορείς των Τυφλών, με αποτέλεσμα να μην υφίσταται αναγκαιότητα πρώτης γραμμής επί τούτου, με γνώμονα την Προσβασιμότητα και όχι τους Αισθητικούς,  Καλλιτεχνικούς ή εμπορικούς σκοπούς διοχέτευσης στην αγορά βιβλίων τέτοιας μορφής. Ωστόσο οι Εκδοτικοί Οίκοι και οι υπόλοιποι αρμόδιοι φορείς θα μπορούσαν να διαπραγματευτούν με στόχο να συμφωνήσουν την εφαρμογή μιας πολιτικής χαλάρωσης της υπερπροστασίας των Πνευματικών Δικαιωμάτων υπέρ των Ανθρώπων με Αναπηρία. Οφείλουμε να προσεγγίσουμε το ζήτημα ολόπλευρα και διευρυμένα… και όχι να ανακαλούμε επιχειρήματα περί απολυτότητας της Προστασίας των Πνευματικών Δικαιωμάτων… στεγανοποιώντας ψευδοδοιλίματα στασιμότητας… Στην πολιτική και κοινωνική πρακτική λήψης θετικών πρωτοβουλιών προσέγγισης και αλληλόδρασης με την Διακριτή Ομάδα Πληθυσμού της Αναπηρίας παρατηρείται η πρόταξη του υπέρτερα διακείμενου συνυπολογισμού του κόστους, δηλαδή της οικονομικής παραμέτρου έναντι του οφέλους, ενός οφέλους όχι όμως με όρους Κοινωνικό-Ανθρωποκεντρικούς αλλά με όρους επιχειρηματικότητας.

Καθίσταται κατανοητό, πως αν καταφέρουμε να υπερβούμε αυτές τις οικονομιστικής θεώρησης και λογικής ισχυρές ενορμήσεις… θα έχουμε πραγματώσει ίσως ένα σημαντικό βήμα πλησιέστερα στην ουσία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Το βαθύτερο ερώτημα που αναδύεται πιο επίκαιρο παρά ποτέ αφορά το δοίλιμα της απόφασης για το αν και τι πολιτισμό επιθυμούμε να διαμορφώσουμε για τους Ανθρώπους με Αναπηρία: Μια έννομη τάξη, που σέβεται τους Κοινωνούς της οφείλει να δημιουργεί ένα πολιτισμικό υπόβαθρο, που να χωράει όλους/ες τους/τις Ανθρώπους… χωρίς διαχωριστικές γραμμές… Είναι η ίδια η νεωτερικότητα, που χαρακτηρίζει τις σύγχρονες κοινωνίες άλλωστε με την ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας και των διαδικτυακών επικοινωνιών, της πολυπολιτισμικότητας και της ένταξης της ποικιλομορφίας, που πολλές φορές χαράζουν τους πιο ορθούς δρόμους στον Νομοθέτη… και όχι ο Νομοθέτης σε αυτές…. 31 Βλ. αναλυτικά για τα χαρακτηριστικά των Νεωτερικών Κοινωνιών σε Κ. Δ. Σπινέλλη, Εγκληματολογία –
Σύγχρονες και Παλαιότερες Κατευθύνσεις, Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα 2005 στην υποενότητα «Η Συνθετική Εγκληματολογία» σελ. 63-67 και ιδίως στην σελ. 65. 16